विरगंज । असोज १४ गते संसद्को राज्यव्यवस्था समितिको बैठकमा गृहमन्त्री रामबहादुर थापा भन्दै थिए– बलात्कारको घटनामा विश्व परिवेश हेर्दा नेपाल पछि नै छ। सवा दुई सय देशको अवस्था हेर्दा धेरै चिन्तित हुनुपर्ने अवस्था छैन।

गृहमन्त्रीले चन्तित हुनुपर्ने अवस्था नहरेको बताइरहँदा तथ्यांकले भने त्यस्तो बताउँदैन। प्रहरी प्रधान कार्यालयको तथ्यांकअनुसार नेपालमा एक वर्षमा २ हजार महिला बलात्कृत हुने गरेका छन्। पछिल्ला दुई वर्षमा देशभर ४ हजार ४४१ म्हिला बलात्कृत भएका छन्। जसमध्ये १३ जनाको बलात्कारपछि हत्या भएको थियो।

२०७५–७६ मा देशभर २ हजार २३० जना बलात्कारको शिकार बनेको र ११ जनाको बलात्कारपछि हत्या भएको प्रहरीको तथ्यांक छ। २०७६–७७ मा २ हजार १ सय ८४ जनाको बलात्कार भएको र २ जनाको बलात्कार पछि हत्या भएको प्रहरीले जनाएको छ।

प्रदेशमा १ मा सबैभन्दा धेरै 

बलात्कारका घटना प्रदेश १ मा सबैभन्दा धेरै घटेका छन्। दुई वर्षमा प्रदेश १ मा ९९२ जना बलात्कारको शिकार बनेका छन्। प्रहरीको तथ्यांकअनुसार प्रदेश ५ सबैभन्दा धेरै बालात्कारका घटना घटेका प्रदेशको सूचीको दोस्रो नम्बरमा छ। यस्तै प्रदेश ५ मा २ वर्षमा ७०७ जना महिलामाथि बलात्कार भएको छ।

सोही अवधिमा प्रदेश २ मा ५८८, बागमतीमा ४८६, गण्डकीमा ३४२ र सुदूरपश्चिम प्रदेशमा ३७० जना बालात्कृत भएका छन्। सबैभन्दा कम बलात्कारका घटना घट्ने प्रदेश हो कर्णाली। यो प्रदेशमा २ वर्षको अवधिमा २७९ वटा बलात्कारका घटना घटेको प्रहरीको तथ्यांक छ। कर्णाली प्रदेशमा घटेका घटना बाहिर नआउने भएकाले तथ्यांकमा कम देखिएको प्रहरी प्रवक्ता एसएसपी कुवेर कडायतले बताए।

‘लैङगिक हिंसा सम्बन्धी ज्ञान नभएका तथा बेरोजगारी महिलाहरु बढी बलात्कारको शिकार हुने गरेको देखिन्छ,’ कडायतले भने, ‘त्यसैले कर्णाली प्रदेशमा कम तथ्याङक देखिएको हो।’

घटना घटेको ३५ दिनभित्र प्रहरी कार्यालयमा उजुरी गर्नुपर्ने कानूनी व्यवस्था रहेपछि कतिपयले उजुरी गर्न ढिला गर्ने र उजुरी नै नगर्ने गरेको पनि उनी बताउँछन्। ‘आर्थिक अवस्था बलियो भएकाहरुले बलात्कारको घटना बाहिर आउन दिँदैनन्, घटना सामसुम बनाउने गरेको देखिन्छ,’उनी भन्छन्।

उपत्यकामै ५६३ बलात्कारका घटना

काठमाडौं उपत्यकामा दुई वर्षको अवधिमा ५६३ जना बलात्कारको शिकार भएका छन्। जसमध्ये एक जनाको बलात्कारपछि हत्या भएको प्रहरीको तथ्यांक छ। २०७५–७६ मा २ सय ९७ जना बलात्कारको शिकार भएका थिए, भने गतवर्ष २ सय ६७ जना बलात्कारको शिकार भएको प्रहरीले जनाएको छ।

उपत्यकामा स्थायीरुपमा बसोबास गर्नेभन्दा पनि अस्थायीरुपमा बसोबास गर्दै आएका महिला तथा बालबालिकहरु माथि बलात्कारका घट्ना घट्ने गरेको कडायतले बताए। ‘उपत्यकामा भने सडक बालबालिकामाथि यस्ता घटना हुने गरेको देखिन्छ,’उनी भन्छन्।

कडायतका अनुसार नेपालमा वार्षिकरुपमा १० प्रतिशतले बलात्कारका घट्ना बढ्दै गएको देखिन्छ। ‘वार्षिक १० प्रतिशतले बलात्कारका घटना बढ्दै गएको देखिन्छ। बलात्कार बढ्नुको कारणबारे हामी अध्ययन गरिरहेका छौं,’ उनले भने।