नवलपरासी पश्चिम । राष्ट्रिय रुपमै बेलजुस उत्पादन गर्ने सामुदायिक वन भनेर चिनिने नवलपरासी पश्चिमस्थित सुनवल ६ विशासयमा रहेको विशासय सामुदायिक वनले यतिबेला धमाधम बेलजुस उत्पादन सुरु गरेको छ । एक वन एक उद्यमको अवधारणालाई आत्मसाथ गर्दै २०६६ सालदेखि बेल जुस उत्पादन गर्दै आएको यस सामुदायिक वनले आजसम्म पनि बेलजुस उत्पादन कार्यलाई निरन्तरता दिइरहेको छ । बेल जुस उत्पादन गर्नका लागि विशासय सामुदायिक वनले आफ्नो रेखदेखमा सात सदस्यीय उपसमिति र पाँच सदस्यीय बजार व्यवस्थापन समिति निर्माण गरेको छ । “ गरीब विपन्न महिला लक्षित कार्यक्रम” भएकाले बेल टिप्नेदेखि जुस उत्पादन र बजारीकरणसम्म यस सामुदायिक वन उपभोक्ता समूहको महिला दिदिबहिनीको क्रियाशिलता रहेको छ ।

प्रशस्त मात्रामा बेलका बोटहरु रहेको यस सामुदायिक वनमा बिहान दिदिबहिनीहरु बेल टिप्न जङ्गल जानुहुन्छ, टिपेर ल्याएको बेललाई सामुदायिक वनले प्रति केजि २० देखि २५ रुपियासम्म खरिद गर्ने गर्छ । त्यसपछि बेल जुस उत्पादन गर्ने प्रक्रियाका लागि दैनिक १५–देखि १७ जना महिलाहरु खट्ने गर्नुहुन्छ । बच्चालाई स्कुल पठाएर घरधन्दा सकेर १० देखि ५ बजेसम्मको खाली समय सदुपयोग भएको र त्यसबाट कमाएको दैनिक ६ सय ज्यालाले व्यवहार चल्न सहयोग मिलेको सुनवल ६ विशासय निवासी उर्मिला कुँवरले बताउनुभयो । बेल निश्चित समयमसम्म मात्र रहने र विस्तातै आफैँ विग्रदै जाने भएकाले वैशाखको १५ देखि जेठको १५ गतेसम्म एक महिनाभित्र बेलको जुस तयार गरिसक्नुपर्ने बेल जुस उत्पादन समितिका संयोजक माया काफ्लेले बताउनुभयो । प्रशोधित बेल जुसलाई सुरुका वर्षहरुमा बजारीकरणको धेरै समस्या भए पनि यो जुस विशुद्ध अर्गानिक भएकाले आजभोलि स्थानीय बजारमै बढि मात्रामा खपत हुँदै आएको छ । बेल जुुुस पेटसम्बन्धी कब्जियत, ग्यास्टिकलगायतको रोगको अचुक औषधीको रुपमा मात्र नभई छाला चम्किलो बनाउने, गर्मी फाल्नेदेखि मानसिक रुपमा पनि स्वस्थ्य राख्ने भन्दै टाढा टाढाबाट पनि सिधै गाडि लिएर बेल जुस किन्न आउने गरेको सामुदायिक वनका अध्यक्ष गंगाप्रसाद घिमिरेले बताउनुभयो ।

बेल जुसको ६ सय एम एलको बोतललाई एक सय र साथ सय एम एल बोतललाई एक सय २० रुपियाँमा बिक्री गरिएको छ । बिरामीलाई ध्यानमा राखेर सुजर फ्रिमा समेत बेल जुस उत्पादन गरिन्छ । बाहिरबाट बेल जुस उत्पादन कार्य अवलोकनका लागि आउने पाहुनाहरुलाई मायाको चिनोको रुपमा पनि बेल जुस दिने गरेको सचिव रुपा पाठकले बताउनुभयो ।व्यक्तिलाई स्वस्थ्य राखि सफल बन्न एक महत्त्वपूर्ण भूमिका निर्भाह गर्ने बेल आजभोलि वन डढेलोका कारण कहिले बोटमै सुक्ने त कहिले झरिका कारण झरेर किरा लाग्ने समस्या देखिएको छ । बेलको समस्या समाधान गर्न वनका केहिँ क्षेत्रमा बेल रोपिएको र आगामी दिनमा बेलको पकेट क्षेत्रै घोषणा गरेर अगाडि बढ्ने योजनामा रहेको यस सामुदायिक वनको उपाध्यक्ष टेक प्रसाद न्यौपानेले बताउनुभयो ।