तिहारमा धेरै प्रयोग हुने मिठाई र मिठाईजन्य परिकारहरूमा तोकिएभन्दा बढी मात्रामा रङहरू प्रयोग भएको पाइएकाले सचेत हुन सरकारी अधिकारीहरूले आग्रह गरेका छन्।

उनीहरूले कतिपय मिठाई बिक्रेताहरूलाई गुणस्तर मिचेकोमा कारबाही अघि बढाइएको पनि जनाएका छन्।

उपभोक्ता अधिकारकर्मीहरू चाहिँ चाडपर्वका बेलामात्रै सरकारले अनुगमन बढाउने गरेको भन्दै खाद्य पदार्थमा गुणस्तर सुनिश्चित गर्न सरकारी निकाय असफल भएको आरोप लगाउँछन्।

तिहार, आमा र बाबुको मुख हेर्नेलगायतका चाडपर्वका बेला मिठाईको व्यापार ह्वात्तै बढ्ने गरेको छ।

• जथाभावी खाद्यपदार्थदेखि सचेत रहन सुझाव

• नेपाली संस्कृतिमा केक

• ‘भाउ बढाउने व्यापारीलाई तत्काल कारबाही’

• मिठाइ बनाइने भान्साको सरसफाइबारे चिन्ता

तोकिएभन्दा बढी रङ

विगतमा चाडपर्वको समयमा गरिएको अनुगमन र नमुना परीक्षणमा मिठाईमा तोकिएको भन्दा बढी रङ प्रयोग गरेको पाइएको खाद्य प्रविधि तथा गुण नियन्त्रण विभागका अधिकारीहरू बताउँछन्।

विभागका प्रवक्ता मोहन महर्जन भन्छन्, “मिठाईमा दुई सय पीपीएम मात्र रङ प्रयोग गर्नुपर्छ। हामीले झण्डै तीन सय पीपीएम प्रयोग भएको पनि पाएका छौँ।”

“त्यस्ता पसलेहरूलाई खाद्य ऐन अनुसार कारबाही गरिरहेका छौँ।”

उनका अनुसार पछिल्ला वर्षहरूमा रसायनयुक्त अखाद्य रङहरू प्रयोग गर्ने क्रममा कमी आएको भए पनि खाद्य भनेर तोकिएकै रङहरू बढी प्रयोग भएको पाइएको छ।

खाद्य विज्ञहरूका अनुसार यस्ता रङहरू पनि बढी मात्रामा र पकाउने क्रममा प्रयोग गरिए त्यसले मानव स्वास्थ्यमा हानी पुर्‍याउँछ।

विभागले बेसारजस्ता प्राकृतिक रङहरू बाहेक अन्य रङहरू सकेसम्म प्रयोग नगर्न सबैलाई आग्रह गरेको छ।

कस्तो रङ प्रयोग गर्न पाइन्छ?

अधिकारीहरूका अनुसार सरकारले ११ प्रकारका कृत्रिम रङहरूलाई तोकिएको मात्रामा प्रयोग गर्न छुट दिएको छ।

तर रङको असरबाट बच्न उपभोक्ता पनि सचेत हुनुपर्ने महर्जन बताउँछन्।

“उपभोक्ताले मिठाई किन्दा पनि गाढा रङ प्रयोग गरिएको मिठाई नकिन्ने गरेमा बच्न सकिन्छ,” उनी भन्छन्।

उपभोक्ता अधिकारकर्मीहरू चाहिँ केन्द्रदेखि स्थानीय सरकारसम्मले मिठाईमा भइरहेको मिसावट नियन्त्रणका लागि चासो नदिएको आरोप लगाउँछन्।

उपभोक्ताको गुनासो

त्यस्तै मध्येकी एक विमला खनाल भन्छिन्, “सरकारी निकायहरूले उपभोक्ता हितका लागि कुनै काम गरेका छैनन्।”

“मिठाईमा पनि अखाद्य वस्तु र तेल प्रयोग भइरहेको पाइएको छ।”

उनी सरकारी निकायले मिठाईको अनुगमन गर्ने कुरालाई प्राथमिकतामा नराखेको दाबी गरिन्।

मिठाईमा अत्यधिक रङको प्रयोग मात्र नभइ एउटै तेलमा पटक-पटक मिठाई पकाउने र अखाद्य तेल समेत प्रयोग भएको पाइएको जानकारहरू बताउँछन्।

अधिकारीहरूले अनुगमन जारी रहेको र मापदण्ड विपरित अखाद्य कुराहरू मिसाइएका मिठाई नियन्त्रण गर्ने बताए पनि आलोचकहरू भने चार्डवार्डका बेला गरिने मौसमी अनुगमन प्रभावकारी नभएको गुनासो गर्ने गरेका छन्।