एजेन्सी । ६ करोड ६० लाख वर्ष अगाडि डाइनोसर पृथ्वीबाट लोप भएर गएका थिए । त्यसबेला पृथ्वीमा खसेको ठूलो क्षुद्रग्रहकै कारण व्यापक आगलागी, सुनामी, सल्फरको बादललगायतका प्राकृतिक दुर्घटनाले भयानक रुप लिइ प्राणीहरुलाई सखाप पारेको एक नयाँ अनुसन्धानपछि वैज्ञानिकहरुले बताएका हुन् ।

उक्त क्षुद्र ग्रह अर्थात ‘एस्टेरोइड’ १० अर्ब आणविक बम बराबरको फोर्समा पृथ्वीसँग ठोक्किएको उनीहरुको भनाइ छ । त्यसैले ग्रह खसिसकेपछिको असर पानी मुनि रहेको एक नयाँ ढुङ्गाको स्याम्पलमा फेला परेको वैज्ञानिकहरुले बताएका हुन् । सो दुर्घटनाले पृथ्वीको झन्डै ७५ प्रतिशत प्राणीको ज्यान लिएको बताइएको छ ।

युनिभर्सिटी अफ टेक्ससका वैज्ञानिकहरुले पृथ्वीको करिब १.६ किलोमिटर गहिराइसम्म खनेर डाटाहरु संकलन गरि विभिन्न अध्ययनपछि ६ं६ करोड वर्ष अगाडिको यस्तो रहस्य पत्ता लगाएका हुन् । यस परियोजनाका प्रमुख प्रोफेसर सिन गुलिक भन्छन्, “ग्राउन्ड जिरोको भित्री भागमा फेला परेका ढुङ्गाका स्याम्पल मार्फत नै हामी त्यति पुरानो घटनाबारे विस्तृत रेकर्ड हासिल गर्न सफल भएका हौँ । ती डाटा डाइनासोरको युग अन्त्य गर्ने उक्त विनाशकारी घटनापछिका असरहरु सम्बन्धी विस्तृत जानकारी प्रदान गर्ने ‘रक रेकर्ड’ का हिस्सा हुन् । ”

इम्पेरियल कलेज लन्डनका प्रोफेसर गुलिक र प्रोफेसर जोआना मोर्गानले जमिनको १३,०० मिटर भित्रबाट मेक्सिकोस्थित ‘सिक्सुलब क्रेटर’ को तलबाट स्याम्पल संकलन गरेका हुन् । उनीहरुले यसको तस्बिर पनि सार्वजानिक गरेका छन् । यसरी युआटान प्रायद्विपबाट ३८.६ किलोमिटर तल अवस्थित सिक्सुलब क्रेटर त्यतिबेला खसेको क्षुद्रग्रहले बनाएको खाल्डो हो । यस्तोमा युकाटान क्षेत्रमा भेटिएका चारकोल लगायत सल्फरयुक्त ढङ्गाका टुक्राहरुले करोडौँ वर्ष अघिका घटना सम्बन्धी हालसम्मकै सबैभन्दा विस्तृत जानकारी प्रदान गरेको वैज्ञानिकहरु बताउँछन् ।

यसमा उनीहरुले अत्याधिक द्रुत गतिको ठक्करका कारण टुक्रिएको अवस्थामा ‘स्यान्डस्टोन, लाइमस्टोन र ग्रानाइट’ फेला पारेका हुन् । स्याम्पलपको अध्ययनपछि उक्त ग्रहको चौडाइ १० देखि १५ किलोमिटर रहेको विस्वास गरिएको छ र यो पृथ्वीमा ७० हजार किलोमिटर प्रतिघण्टाको रफ्तारमा ठोकिएको हुन सक्ने बताइएको छ । प्रोफेसर गुलिकको टोलीका अनुसार यसैले पृथ्वीमा अप्रत्याशित संकट निम्त्याएको थियो ।

जसबीच हजारौँ रुखहरुमा आगलागी भयो भने, ठुल्ठुला सुनामी आएको थियो । त्यही सुनामीले ग्रहको अवशेशलाई क्रेटरसम्म पुर्याएको पनि बताइएको छ । यस क्रममा पृथ्वीको वायुमण्डलमा यति धेरै सल्फर फैलिएको थियो कि त्यसले सूर्यको प्रकाश समेत अवरुद्ध गरेको बताइएको छ । यसरी संकलित स्याम्पलमा अधिक मात्रामा सल्फरयुक्त ढुङ्गाहरु भेटिएको हो ।

यो सिद्धान्त वैज्ञानिकहरुको भनाइसँग पूर्ण मेल खान्छ कि – “ग्रह पृथ्वीमा ठोकिएपछि पृथ्वीका धेरै चट्टानहरु वाफ बनेर हावामा फैलिएका थिए जसले नै वायुमण्डलमा ३२५ अर्ब टन ग्यास फैलायो र सूर्यलाई समेत छेकेर पृथ्वीभरको तापक्रम अनियन्त्रित रुपमा कम गराएको थियो ।” वैज्ञानिकहरुको सो टोलीले भनेको छ, “त्यस दिन धेरै डाइनोसरमरेका थिए तर सबै सखाप भइसकेका थिएनन् ।

” उनीहरुका अनुसार धेरै डाइनोसरजिउँदै जलेर, डुबेर र कति जाडोमा कठ्याङ्ग्रीएर र भोकाएर मरेका हुन् । यसबारेमा प्रोफेसर गुलिकले थप भनेका छन्, ‘त्यसैले यति ठूलो स्तरमा प्राणी लोप हुनुका पछाडि वातावरणीय कारण नै भएको हाम्रो मान्यता छ । वायुमण्डलको ग्यास नै यसको कारण हुनुपर्छ । ”