वीरगन्ज । गठबन्धन बनाएर चुनावी मैदानमा उत्रिएका प्रमुख राजनीतिक दलहरूले पहिलेभन्दा बढी सिट ल्याउने हिसाबकिताब सुनाउँदै मतदातालाई आकर्षण गर्न खोजिरहेका छन् । कांग्रेस, माओवादी केन्द्र, एकीकृत समाजवादी, लोकतान्त्रिक समाजवादी पार्टी र राष्ट्रिय जनमोर्चा सम्मिलित सत्ता गठबन्धनको दुई तिहाइ बहुमत पुग्ने दाबी छ ।
जनता समाजवादी पार्टी, राप्रपा, राप्रपा नेपाल, एकनाथ ढकाल नेतृत्वको परिवार दल र हृदयेश त्रिपाठी नेतृत्वको जनता प्रगतिशील पार्टीसँग तालमेल गरेको एमालेले आफ्नो एकल बहुमत पुग्ने दाबी गरिरहेको छ । दलहरूको आन्तरिक प्रक्षेपण भने सार्वजनिक रूपमा दाबी गरिएभन्दा कम रहेको छ ।
सत्ता गठबन्धनले आबद्ध दल सबैको मत साझा उम्मेदवारलाई खसाएर सकेसम्म बढी सिट जित्ने लक्ष्य राखेको छ । एमालेले भने सत्ता गठबन्धनभित्र सबै मत स्थानान्तरण नहुने र त्यसबाट आफूलाई लाभ पुग्ने हिसाब गरेको छ । एमाले ‘मंसिर ४, ओली सरकार’ भन्ने नारा बनाएरै चुनावमा होमिएको छ । स्थानीय चुनावमा ३४ प्रतिशत मत पाएको एमालेले आसन्न चुनावमा ६ प्रतिशत मत बढाउने दाबी गरेको छ । यति बढ्दा बहुमत पुग्ने उसको आकलन छ । ‘हामी बहुमत ल्याउँछौं । त्यसका लागि अपुग ६ प्रतिशत भोट अहिले पुग्छ भन्नेमा विश्वस्त छौं,’ एमाले उपमहासचिव विष्णु रिमालले भने ।
कांग्रेस नेता एवं विश्लेषक मीनेन्द्र रिजाल सोचेजस्तै मत ट्रान्सफर भयो भने सत्ता गठबन्धनले प्रत्यक्षतर्फ १ सय ३६ सिट ल्याउने बताउँछन् । मत ‘ट्रान्सफर’ प्रभावी हुन सकेन भने गठबन्धन ८८ सिटमा झर्न सक्ने उनले बताए । ‘गठबन्धनको मत एकअर्कामा राम्रो ट्रान्सफर भयो भने कांग्रेसले मात्रै ७१ सिट जित्न सक्ने आधार देखिएको छ । तर ट्रान्सफर हुन सकेन भने ५८ सिटमा पनि झर्न सक्छ,’ उनले भने ।
सिटौलाले सबै निर्वाचन क्षेत्रमा एकै प्रकारको स्थिति नरहेको र मत ट्रान्सफरको व्यवस्थापन चुनौती रहेको बताए । ‘मत ट्रान्सफरको व्यवस्थापनमा गठबन्धनको नेतृत्व गरेको कांग्रेसले ध्यान पुर्‍याउनुपर्ने देखिन्छ,’ उनले भने । गठबन्धनको नेतृत्वमा रहेका कांग्रेस सभापति एवं प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाले ६५ सिटभन्दा बढी आफ्नो पार्टीले जित्ने दाबी गर्दै आएका छन् । मत स्थानान्तरण कम भए पनि ६० सिटबाट नघट्ने उनको दाबी छ ।
सत्ता गठबन्धन कसिलो बने प्रत्यक्षतर्फ ४० देखि ४५ सिटसम्म जित्न सकिने एमाले नेताहरूको आन्तरिक हिसाबकिताब छ । केही नेताहरूले भने ०७४ मा जितेका ८० सिट यस पटक पनि नघट्ने दाबी गर्छन् । कतिपयले प्रत्यक्षमा सय र समानुपातिकमा ४१ सिट ल्याउने सार्वजनिक अभिव्यक्ति दिइरहेका छन् । ‘गठबन्धनभित्र देशव्यापी असन्तुष्टि छ । मतदाताले स्वार्थका लागि बनेको गठबन्धनको पक्षमा मत हाल्दैनन्, हामीले एक सय सिट ल्याउँछौं,’ एमालेका वरिष्ठ उपाध्यक्ष ईश्वर पोखरेलले भने ।
‘राष्ट्रवाद’ लाई मुख्य चुनावी मुद्दा बनाएको एमालेले प्रतिनिधिसभाका १ सय ६५ मध्ये १ सय ४१ क्षेत्रमा उम्मेदवारी दिएको छ । गठबन्धनविरुद्ध लड्दा पनि स्थानीय तहमा पाएको सम्मानजनक मत र सिट, सबैभन्दा बढी उम्मेदवारी दिने दल, मधेसमा जसपासँग तालमेल, राप्रपा अध्यक्ष राजेन्द्र लिङ्देनदेखि कमल थापा र परिवार दलका अध्यक्ष एकनाथ ढकालदेखि कांग्रेसका बागीसँगको सहकार्यलाई एमालेले बढी सिट जित्ने प्रमुख आधार बनाएको छ । कांग्रेसका शेखर कोइराला र गगन थापा समूहसँग ‘अघोषित सहकार्य’ पनि अर्को आधार भएको एमाले नेताहरूको दाबी छ ।
प्रतिनिधिसभाका ४६ क्षेत्रमा उम्मेदवारी दिएको माओवादीले मत ट्रान्सफरमा प्रभावकारी भए ३५ सिट जित्न सक्ने आन्तरिक आकलन गरेको छ । रोल्पा, रुकुम, गोरखालगायतका परम्परागत सिट सहजै सुरक्षित हुने, अन्यमा कांग्रेस र अन्य दलको मत प्राप्त हुने, संसद् विघटनलगायतका एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीका कदमविरुद्धका मत आफ्नो पार्टीले पाउने जस्ता आधारमा बढी सिट जित्ने हिसाब माओवादीले गरेको हो । कांग्रेसको सबै मत आफ्ना उम्मेदवारले नपाउने हो कि भन्ने भय भने माओवादीमा कायमै देखिन्छ । माओवादीका वरिष्ठ उपाध्यक्ष नारायणकाजी श्रेष्ठ भने ४० सिटमा जित निकाल्न सकिने दाबी गर्छन् । ‘गठबन्धन बलियो बन्दै गएको छ । हामीले उम्मेदवारी दिएका अधिकांश क्षेत्रमा राम्रो छ । स्थानीय तहको चुनावमा भोट ट्रान्सफर नहुने हो कि भन्ने थियो तर राम्रो तरिकाले ट्रान्सफर भयो । अहिले झन् त्यो समस्या देखिँदैन,’ उनले भने ।
एकीकृत समाजवादीका नेताहरूले प्रत्यक्षमा १२ देखि १५ सिट जित्न सकिने आन्तरिक आकलन गरेका छन् । सार्वजनिक रूपमा भने कम्तीमा १७ सिट जित्न सकिने बताउने गरेका छन् । अध्यक्ष माधवकुमार नेपाललगायत केही नेताको सिट आफ्नै शक्तिमा बचाउन सकिने र अन्यमा गठबन्धनबाट ६०–७० प्रतिशत मत आए जितिने एकीकृत समाजवादीको हिसाब छ । उसले एमालेभित्रको अन्तरविरोधको फाइदा आफ्नो पार्टीलाई हुने र ओलीविरोधी मत पनि पाउने अपेक्षा गरेको छ । तर अधिकतर सिटमा गठबन्धन दलकै भर पर्नुपर्ने भएकाले चुनौती पनि उत्तिकै रहेको एकीकृत समाजवादीका नेताहरू बताउँछन् । ‘कांग्रेसबाट शतप्रतिशत भोट ट्रान्सफर भएन भने पनि हामी १७ सिट जित्छौं । एमालेमा ठूलो असन्तुष्टि छ, त्यहाँबाट भोट तान्छौं,’ एकीकृत समाजवादीका एक पदाधिकारीले भने । एकीकृत समाजवादीले प्रतिनिधिसभाका २१ क्षेत्रमा उम्मेदवार उठाएको छ ।
माओवादी नेता हरिबोल गजुरेल कांग्रेसमा मात्रै नभएर गठबन्धनका सबै दलमा केही न केही समस्या रहेको तर एमालेले अपेक्षा गरेजस्तो समस्या नभएको बताउँछन् । ‘कुन पार्टीले कस्तो उम्मेदवार दिएको छ, त्यसका आधारमा मत ट्रान्सफर कमबेसी हुन सक्छ,’ उनले भने, ‘यस्तो समस्या सबै पार्टीमा धेरथोर छ तर परिणामलाई प्रभावित पार्ने खालको अवस्था देखिँदैन ।’
माओवादी र एकीकृत समाजवादीका उम्मेदवारलाई कांग्रेसको धेरै भोट नजाने र ओलीको ‘राष्ट्रवादी’ छविले प्रक्षेपण हासिल गर्न सम्भव हुने एमालेको बुझाइ छ । तर बलियो गठबन्धन, टिकट बाँडफाँटमा पार्टीभित्रै असन्तुष्टि र विद्रोहले प्रक्षेपण हासिल गर्न एमालेका लागि चुनौती देखिन्छ । अर्कातर्फ रवि लामिछाने नेतृत्वको राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी र स्वतन्त्र उम्मेदवारहरूले पनि भोट काट्ने भय एमालेमा छ । ‘अध्यक्षले भन्न त बहुमत हासिल गर्छौं भनिरहनुभएको छ । तर टिकट बाँडफाँट र नेतृत्वको कार्यशैलीलाई लिएर पार्टीमा धेरै असन्तुष्टि छ । त्यो असन्तुष्टि भुसको आगोजस्तो भित्रभित्र फैलिएको छ,’ एमाले स्थायी कमिटीका एक सदस्यले भने, ‘नेतृत्वले पार्टीभित्रको असन्तुष्टि हल गर्न सके प्रतिनिधिसभामा एमालेले सन्तोषजनक सिट जित्न सक्छ ।’