• Home
  • समाचार
  • देश
  • मधेश
  • मुख्य समाचार
  • Breaking News
  • वीरगंज संजाल बिशेष
  • राजनीति
  • विश्व
  • स्वास्थ्य
  • विचित्र संसार
  • दैनिक पत्रिका-e-Papper
आज:
    • समाचार
      • मुख्य समाचार
      • राजनीति
      • बिशेष
    • प्रदेश
      • प्रदेश नं.१
      • मधेश
      • बागमती
      • गण्डकी
      • लुम्बिनी
      • कर्णाली
      • सुदूरपश्चिम
    • विश्व
    • स्वास्थ्य
      • पोषण
      • सौन्दर्य
      • जीवनशैली
    • शिक्षा समाचार
      • अन्तर्वार्ता
      • कविता
    • Tech News
      • Mobile Phones
      • विचित्र संसार
    • खेलकुद
      • देश
      • विदेश
    • अर्थतन्त्र
      • बैंक
      • बिजनेस
      • बाणिज्य
    • अन्य
      • दैनिक राशिफल
      • Birthday/Anniversary
      • दैनिक पत्रिका
    होमपेज / Breaking News

    प्रेरक व्यक्तित्व : सधैँ विद्यार्थी मान्ने भौतिकशास्त्री

  • वीरगंज संजाल
  • २२ असार २०७८, मंगलवार १२:१३
  • २०८१

    बिरगंज । बीसौँ शताब्दीका महान् वैज्ञानिक अल्बर्ट आइन्स्टाइनको नाम नसुन्ने सायदै कोही हुनुपर्छ संसारमा । खासगरी थ्यौरिटीकल भौतिकशास्त्री थिए उनी । भौतिकीलाई सरल बनाउन ठूलो योगदान छ उनको । पूरा नाम अल्बर्ट हेर्मन्न आइन्स्टाइन भए पनि आइन्स्टाइन नामले बढी चिनिन्छन् । १४ मार्च १८७९ मा जर्मनीमा जन्मेका यी सफल भौतिकशास्त्रीको बाबुको नाम हेर्मन्न आइन्स्टाइन र आमाको नाम पौलिन कोच थियो । जर्मनको उल्म सहरमा जन्मेर म्युनिच सहरमा हुर्केका हुन् उनी । पढाइ पनि यहीँबाट सुरू भएको थियो उनको ।

    सानामा उनी पढाइमा निकै कमजोर थिए । शिक्षकहरूले मानसिकरूपले अस्वस्थ विद्यार्थी भन्न पनि बाँकी राखेका थिएनन् । नौ वर्षसम्म बोल्नसम्म राम्ररी जान्दैन थिए रे । एकोहोरो र एकान्त प्रेमी तर प्रकृतिप्रति भने निकै आकर्षित हुने गर्थे । सारङ्गी उनको मन पर्ने बाजा हो । यसलाई बजाउन ६ वर्षकै उमेरमा सिकेका थिए, जसलाई जिन्दगीभर बजाइरहे । अलिकति फुर्सद हुने बित्तिकै ¥याईँ¥याईँ रेटिरहेका हुन्थे ।
    उनको सेकेन्डरी पढाइ सोह्र वर्षको उमेरमा पूरा भएको थियो तर पढाइको परम्परागत शैलीप्रति कत्ति सन्तुष्ट थिएनन् । पढाइ स्वतस्फूर्त प्रयोगात्मक हुनुपर्छ भन्ने उनको मान्यता थियो । सेकेन्डरी पढाइपछि स्वीट्जरल्याण्डको ज्यूरिच फेडरल इन्स्टिच्यूट अफ टेक्नोलोजीमा भर्ना हुन खोजेका थिए तर प्रवेश परीक्षामै असफल भएकाले तत्काल त्यो ईच्छा पूरा हुन सकेन । त्यसपछि शिक्षकहरूका सल्लाह अनुसार त्यहीँका अर्को स्कुलबाट डिम्लोमा गरे । त्यसपछि भने सजिलै फेडरल इन्स्टिच्युटमा भर्ना पाए र यहीँबाट सन् १९०० सयमा डिग्री पूरा गरे ।

    डिग्री गरेपछि पनि नोकरी निम्ति कडा मिहिनेट गर्नुप¥यो उनलाई । फेडरल इन्स्टिच्युटमै पढाउन चाहन्थे उनी तर अध्यापकहरू उनको व्यवहारबाट पहिल्यैदेखि नै सन्तुष्ट थिएनन् । त्यसैले यहाँ पनि उनको चाहना अधूरै रह्यो । कडा मिहिनेतको बाबजुद सन् १९०९ मा गएर बल्ल बर्न विश्वविद्यालयमा जागिर पाए । त्यहाँ केही समय काम गरेपछि ज्यूरिच विश्वविद्यालयमा सहायक प्राध्यापकको जागिर पाएका थिए । त्यहाँ पनि धेरै दिन बसेनन् । दुई वर्षपछि नै प्राग सहरमा अवस्थित जर्मन विश्वविद्यालयमा प्राध्यापक बनेर गए । त्यहाँ पनि धेरै दिन बसेनन् । छ महिना जतिमै फेडरल इन्स्टिच्यूटमा प्राध्यापक बन्न पुगे ।

    हरेक कुराको समय हुँदोरहेछ सायद । समय आएपछि कर्मयोगीलाई भाग्य आफैँ खोज्दै आउँदो रहेछ क्यारे । उनको जीवनमा त्यस्तै भएको छ । सन्  १९१३ मा विश्व प्रशिद्ध वैज्ञानिक द्वय म्याक्स प्लक र वाल्थेर नेन्स्र्ट ज्युरिच आएपछि उनलाई भाग्योदय चिट्टा प¥यो । उनीहरूका सिफारिसमा बर्लिन विश्वविद्यालयमा अनुसन्धान प्राध्यापकको जागिर पाए । यसले उनको जीवनलाई अर्कै मोड दियो । एकपछि अर्को गर्दै सफलता पाउँदै गए । पुरस्कारको चाङ लाग्न थाल्यो । सन् १९२१ मा भौतिक शास्त्रको नोबेल पुरस्कारसमेत पाएका थिए । उनका आविस्कार अनेक किसिमका छन् । तिनमा केही यस्ता छन्, जसलाई इतिहासले कहिल्यै भुल्न सक्ने छैन ।

    सादा जीवन, उच्च विचारका हिमायती थिए उनी । त्यति ठूलो वैज्ञानिक भएर पनि उनको एउटा सामान्य गाडीसम्म निजी थिएन । कतै जानुपर्दा सार्वजनिक यातायतकै साधन प्रयोग गर्थे । समय निकै कम भएकाले केही गर्ने भए तत्कालै गर्नुपर्छ भन्ने यी वैज्ञानिकका सफलताको कडी भनेकै निरन्तर अध्ययन र अनुसन्धान हो । उनले अभ्यासलाई नै सफलताको मूल मन्त्र बनाएका थिए । राष्ट्रपति बन्न आएको प्रस्तावलाई समेत अस्वीकार गरी अध्ययन र अनुसन्धानलाई रुचाए र आजीवन त्यसैमा लागिरहे । जति नै माथि पुगे पनि र भौतिक शास्त्रमा जति नै ठूलो सफलता मिलेको भए पनि आफूलाई विज्ञानको सामान्य विद्यार्थी ठान्थे, सामान्य विद्यार्थी नै भएर रहे ।

    एकपटक उनी सार्वजनिक साधनमा कतै जाँदै थिए । बीचतिरबाट एउटी युवती चडिन् । उनले आफ्नो अगाडिको खाली सीटमा बस्न आग्रह गरे ती युवतीलाई । युवतीले उनलाई चिनेकी थिइनन् । युवती सुटेस बुटेस थिइन्, उनी साधारण । बाटो काट्ने क्रममा आइन्स्टाइनलाई सोधिन्–

    ‘कहाँ, के काम गर्दैहुनुहन्छ ?’

    उनले सहजभावमा उत्तर दिए–

    ‘फिजिक्सको विद्यार्थी हुँ, त्यसैको पढाइ गर्दै छु ।’

    युवतीले शिरदेखि पाउसम्म हेरिन् र आश्चर्य मान्दै भनिन्–

    ‘अहिलेसम्म पनि विद्यार्थी नै हुनुहुन्छ ? कपाल फुलिसक्यो, छाला चाउरिसक्यो अझै पढ्दै हुनुहुन्छ भने काम कहिले गर्नुहुन्छ ? यो उमेरमा पढेर के गरौँला भन्ने सोच्नुभएको छ ?’

    ‘युवतीको कुरा सुनेर आइन्स्टाइनले मुस्कुराउँदै भने–

    ‘त्यो त थाहा छैन । हेर्दै जाउँ के हुन्छ । सकिएछ भने केही गरिएला । होइन भने त के भयो र ।’

    यो एउटा उदाहरण हो उनको विशेषताको । वास्तवमा उनी थिए नै यस्तै । न तडकभडक, न धाक रबाब । सधैँ विद्यार्थी, सधैँ पढाइ, सधैँ अनुसन्धान ।

    जर्मनीमा हिटलरको तानाशाह चल्न थालेपछि उनी अमेरिकाको न्यूजर्सीमा बस्न लागे । उनी यहुदी थिए । यहुदी भएकै कारण हिटरलको शासनले उनलाई देश निकाला गरेको थियो । अमेरिका आएपछि पनि उनले अध्यापनको काम जारी नै राखे । त्यहीँको कलेजमा पढाएर अनुसन्धानको कामलाई अघि बढाई नै रहे । सन् १९५५ मा त्यहीँ नै उनको मृत्यु भयो । भनिन्छ, मृत्युपछि उनको दिमागलाई कुनै वैज्ञानिकले चोरेर लगेका थिए, जसलाई २० वर्षसम्म जारमा बन्द गरेर राखे ।

    मानिस आफैँमा कसैका लागि पनि प्रिय र अप्रिय हुँदैन । उसले गरेको काम नै प्रिय र अप्रिय हुने हो । यी महान् भौतिकशास्त्रीको भौतिक शरीर त हाल हामीमाझ छैन तर उनको यश र कीर्तिलाई भने दुनियाँले अहिलेसम्म पनि बिर्सेका छैनन् र सम्भवतः कहिल्यै बिर्सने छैनन् ।

    प्रतिक्रिया दिनुहोस


    सम्बन्धित समाचार
  • सरकारको जनसंख्या नीति : कम्तीमा दुई बच्चा जन्माउन प्रोत्साहन गरिने
  • श्रीमान अर्कै युवतीको कोठामा गएको थाहा पाएपछि श्रीमतीले मान्छे जम्मा गरेर कुट्दा युवतीको मृत्यु
  • वीरगंजमा खडेरी र खानेपानी अभावको स्थलगत अवलोकन तथा समाधानका लागि अपील
  • कालिकामाईमा लामखुट्टे लार्भा नष्ट गर्ने अभियान सम्पन्न
  • समाचार खोजनको लागि याहा

    • पछिल्ला
    • मुख्य
    • लोकप्रिय

    सरकारको जनसंख्या नीति : कम्तीमा दुई बच्चा जन्माउन प्रोत्साहन गरिने

    श्रीमान अर्कै युवतीको कोठामा गएको थाहा पाएपछि श्रीमतीले मान्छे जम्मा गरेर कुट्दा युवतीको मृत्यु

    वीरगंजमा खडेरी र खानेपानी अभावको स्थलगत अवलोकन तथा समाधानका लागि अपील

    कालिकामाईमा लामखुट्टे लार्भा नष्ट गर्ने अभियान सम्पन्न

    बहु प्रतिभाशाली सुर्य राईको मधुर संगीत रहेको असारया महिना सार्वजनिक

    जनकपुरमा मोहर्रमपछि एक युवकमाथि अन्धाधुन तलबार प्रहार, ज्यान मार्ने प्रयास !

    सङ्घ र बार एसोसिएसनबीच कानुनी सहकार्यकाे प्रतिबद्धता

    लागु औषध सहित लक्ष्मीनगर बाट एक जना पक्राउ

    पत्रकारमाथि दुव्र्यवहार गर्ने स्वास्थ्य अधिकृत जयमोद ठाकुर प्रहरी नियन्त्रणमा

    इप्रका कृष्णनगर द्वारा चोरीको मोटरसाइकिल सहित व्यक्ति पक्राउ

    सरकारको जनसंख्या नीति : कम्तीमा दुई बच्चा जन्माउन प्रोत्साहन गरिने

    श्रीमान अर्कै युवतीको कोठामा गएको थाहा पाएपछि श्रीमतीले मान्छे जम्मा गरेर कुट्दा युवतीको मृत्यु

    वीरगंजमा खडेरी र खानेपानी अभावको स्थलगत अवलोकन तथा समाधानका लागि अपील

    कालिकामाईमा लामखुट्टे लार्भा नष्ट गर्ने अभियान सम्पन्न

    बहु प्रतिभाशाली सुर्य राईको मधुर संगीत रहेको असारया महिना सार्वजनिक

    बारामा प्रहरी र स्थानीय बिच झडप ,हवाई फायर ,एक गम्भीर

    वीरगंज अन्तर्गत पर्ने अलौंमा सशस्त्र प्रहरी द्वारा एक राउण्ड हवाई फायर

    सुर्खेतमा मंगलबार थपिए १२ संक्रमित

    स्वास्थ्य मन्‍त्रालयको नियमित पत्रकार सम्मेलन (लाइभ)

    रौतहटमा एकैदिन थपिए ५६ जना कोरोना संक्रमित

    वीरगञ्जको आदर्शनगरका थप एक जनाको कोरोना संकमणबाट मृत्यु

    काेराेनाबाट वीरगञ्जमा थप एक महिलाको मृत्यु

    कोरोना रोकथाम र नियन्त्रणमा कहाँ चुक्यो सरकार ?

    समाचार
    News

    सरकारको जनसंख्या नीति : कम्तीमा दुई बच्चा जन्माउन प्रोत्साहन गरिने

    News

    श्रीमान अर्कै युवतीको कोठामा गएको थाहा पाएपछि श्रीमतीले मान्छे जम्मा गरेर कुट्दा युवतीको मृत्यु

    News

    वीरगंजमा खडेरी र खानेपानी अभावको स्थलगत अवलोकन तथा समाधानका लागि अपील

    News

    कालिकामाईमा लामखुट्टे लार्भा नष्ट गर्ने अभियान सम्पन्न

    News

    बहु प्रतिभाशाली सुर्य राईको मधुर संगीत रहेको असारया महिना सार्वजनिक

    < a href="https://birgunjsanjal.com/">

    पत्राचार ठेगाना

    विरगंज स्ंजाल
    ठेगाना - अलौं,वीरगंज-१७ , नेपाल
    सम्पादक/प्रकाशक -कृष्ण कुमार श्रीवास्तव
    प्रबंधक निदेशक -बलिराम श्रीवास्तव
    सम्पर्क ईमेल –[email protected]
    सम्पर्क न +977-9869096688
    जि.प्र.का. दर्ता नम्बर : 300/078/079
    जि.हु.का.प.दर्ता न. : १८६/०७८/७९
    पेन न : न. : 109761983

    फेसबुक

    2025: वीरगंज संजाल तपाईंको आफ्नो न्युज | बिज्ञापन | सम्पर्क | हाम्रो बारेमा Designed by: GOJI Solution
    ↑