बिरगंज ।असार महिना शुरू भएलगत्तै देशका विभिन्न स्थानमा बाढीपहिरो र डुबान लगायतका प्राकृतिक विपत्ति शुरू भएका छन् ।सिन्धुपाल्चोकको मेलम्ची बजार र आसपासका क्षेत्रहरू अप्रत्यासित रूपमा आएको बाढीले नराम्रोसँग प्रभावित भएका छन् ।मेलम्ची नदीमा बाढीसँगै आएको लेदो माटोका कारण बजार क्षणभरमा बगरमा परिणत भएको छ । हेलम्बु र मेलम्ची क्षेत्रमा बाढीमा परी केही मानिसहरू बेपत्ता छन् ।
मंगलवार रातिको बाढीले मेलम्ची बजारमा एक सयभन्दा बढी घरमा क्षति पुर्याएको स्थानीय जनप्रतिनिधिहरूले बताएका छन् ।केही पक्की पुल, केही झोलुंगे पुल, सरकारी कार्यालय, सडकलगायतका पूर्वाधारमा क्षति पुर्याएको छ ।बुधवार मानवीय उद्धारमा लागेकाले भौतिक क्षतिको मूल्यांकन शुरू भएको छैन । बस्ने घरसँगै कतिपयका खेतबारी समेत बगरमा परिणत भएका छन् । यति ठूलो क्षति हुने गरी बाढी आउनुको खास कारण अहिलेसम्म यकिन भइसकेको छैन ।
तर मेलम्ची खानेपानीको मुहानभन्दा केही माथि गएको पहिरोका कारण मेलम्ची नदी थुनिएर बाढी आएको स्थानीय जनप्रतिनिधिहरूले बताएका छन् ।पहिरोले खोला थुनेको र पछि त्यहाँ जमेको पानी एकैपटक बाहिर निस्किँदा ढुंगा, माटो, रुखका जरा तथा ठुटाहरू बगाएर ल्याएको स्थानीयले बताएका छन् ।कारण जे भएपनि विनाशकारी बाढीले मेलम्ची बजारलाई कुरूप मात्र बनाएको छैन दर्जनौँ परिवारको उठीबास लगाएको छ ।
बाढीले क्षति पुर्याएका घर पुनः प्रयोगमा ल्याउन मिल्ने/नमिल्ने अझै यकिन छैन ।पक्की घरका दुई तलासम्म पुरिएकाले ती घर सफा गरेर तत्कालै पुनः प्रयोगमा ल्याउन सकिने अवस्था देखिएको छैन । विस्थापितहरूको पुनःस्थापना जटिल बनेको छ ।
सामाजिक सञ्जालमा टिप्पणी भएजस्तो मेलम्चीमा सबै घर खोला मिचेर बनाइएका होइनन् । खोलाको सतहभन्दा धेरै माथिसम्म पनि बाढी आएकाले पक्की पुल समेत बगेका छन् ।खोला मिचेर घर बनाउँदा घर डुबेको भनेर गरिने हल्का टिप्पणीले पीडितहरूलाई झनै मर्माहत बनाउँछ । यो विनाशकारी बाढी दुर्लभै हुने विपत्ति हो । २०७२ सालमा गएको विनाशकारी भूकम्पले सिन्धुपाल्चोकका जमिनमा धाँजा फाटेको थियो । ठूलो वर्षा हुँदा पहिरो जाने क्रम विगतका वर्षमा पनि भएको थियो ।
यसपटक पनि ठूलो वर्षापछिको पहिरोले खोलाको बहाव थुन्दा विनाशकारी बाढी आएको स्थानीयको बुझाइ छ ।वर्षायाम शुरू भएलगत्तै मेलम्ची बजारलाई बगर बनाउने गरी आएको बाढी प्रकृतिक प्रकोप र विपदको पूर्व तयारीका लागि अन्य क्षेत्रका लागि पनि पाठ हुनसक्छ ।ही दिन पहिले मनाङमा पनि यस्तै बाढी आएको थियो ।विकासमा नाममा पहाडको टुप्पोसम्म अनियन्त्रित तरिकाले डोजर चलाउँदा बाढी र पहिरोजस्ता विपत्ति आइरहेका छन् ।
यस्ता बाढी पहिरोबाट धन जनको सुरक्षाका लागि पूर्वसूचना प्रणाली विकास गर्न जरुरी छ । लम्चीमा विस्थापितका लागि तत्काल राहतसँगै दीर्घकालीन पुनःस्थापना प्याकेज ल्याउन जरुरी छ । कोरोना महामारीसँग जुधिरहेका स्थानीय सरकारले वर्षायाममा हुनसक्ने बाढीको विपत्तिका लागि पनि पूर्वतयारी गर्नुपर्ने भएको छ ।
