बीरगन्ज। सन् २००७ मा अष्ट्रेलियामा भेटिएको डायनासोरको एक प्रजातिको अवशेषको अध्ययन गरेपछि अनुसन्धानकर्ताले यसलाई महाद्वीको हालसम्मको सबैभन्दा डायनासोर बताएको छ ।अनुसन्धानकर्ताका अनुसार संसारमा हालसम्म १५ सबैभन्दा ठूला डायनासोरबारे जानकारी उपलब्ध छ । तीमध्ये द अष्ट्रेलोटिटन कोपरेन्सिस वा द सदर्न टाइटन (टाइटोनोसर) एक हो ।विशेषज्ञका अनुसार यी टाइटोनोसर ६.५ मिटर अग्लो र ३० मिटरसम्म लामो थिए होलान् । यसको अर्थ यो हो कि यसको आकार लगभग एक बास्केटबल कोर्ट जति थियो होला ।

टाइटोनोसरको कंकाल सबैभन्दा पहिला दक्षिण पश्चिम क्विन्सल्याण्डको अरोमंगाको एउटा खेतमा भेटिएको थियो ।वैज्ञानिक पछिल्लो एक दशकभन्दा बढी समयदेखि यसको अध्ययन गरिरहेका छन् । यसको हड्डीको स्क्यानको तुलना अन्य सरोपोड्सबाट गरेपछि वैज्ञानिकले अहिलेसम्म जति पनि सरोपोड्सबारे जानकारी छ, यो त्योभन्दा भिन्न भएको निश्चित गरे ।सरोपोड्स विशाल आकारका डायनासोर थिए जो रुख, बोट बिरुवामा निर्भर थिए । उनीहरुको टाउकोको आकार सानो हुने गर्दथ्यो र उनीहरुको गर्धन लामो हुन्थ्यो । उनीहरुको पुच्छर मोटो र लामो हुन्थ्यो जबकी उनीहरुको खुट्टा खम्बाजस्तै हुन्थे ।

वैज्ञानिककका अनुसार यो डायनासोर लगभग ९.२ देखि ९.६ करोड वर्षअघि क्रेटेशियस कालका बेला महाद्वीपमा थिए होलान् ।टाइटोनोसरको यो अवशेष क्विन्सल्याण्डमा कूपर क्रिक नजिकै भेटिएको थियो, अनुसन्धानकर्ताको समूहले यसको नाम कूपर राखेका थिए ।वैज्ञानिकका अनुसार कंकालको आकार र आसपासको परिस्थितिका कारण यसमाथि शोध गर्न उनीहरुका लागि निकै मुश्किल रह्यो ।यद्यपि, क्विन्सल्याण्ड संग्रहालय र अरोमंगा प्राकृतिक इतिहास संग्रहालयका अनुसार अवशेषका केही टुक्रा राम्रै स्थितिमा थिए ।शोधकर्ताले यो डायनासोर तीन अन्य सरोपोड्स प्रजाति–विन्टोनोटान, डायमेन्टिनसरस र स्वानासरसको नजिक रहेको मान्यता राखेका छन् ।

शोध दलका प्रमुख डा. स्कटर हकनलका अनुसार यस्तो लाग्छ कि अष्ट्रेलियाको यो सबैभन्दा ठूलो डायनासोर एक विशाल परिवारको हिस्सा रहेको होला ।
यसको अवशेष पहिलो पटक अरोमंगा नजिकैको एउटा खेतमा भेटिएको थियो र यसको स्वामित्व डाइनासोरका दुई शोधकर्ता – रबिन र स्टुअर्ट म्याकेन्जीसँग थियो ।क्विन्सल्याण्ड राज्य सरकारले यो नयाँ खोजको स्वागत गरेको छ । क्विन्सल्याण्ड संग्रहालय नेटवर्कका मुख्य कार्यकारी डा. जिम थम्पसनले भने, ‘अष्ट्रेलिया डायनासोरको खोजका लागि संसारका केही अन्तिम स्थानमा बचेको छ र यसपछि अब क्विन्सल्याड अष्ट्रेलियाको आर्कियोलोजिकल क्यापिटल बन्नका लागि तयार छ ।’यद्यपि, उनले यो विषयमा अहिले पनि धेरै नै अनुसन्धान हुन बाँकी भएको स्वीकार गरे ।

बीबीसी