वीरगंज | नेपाली सेनामा पनि आर्थिक अनियमितता नौलो विषय होइन । छोराले घुस खाएर कमाउँदा बाबुआमाले पौरख गरेको ठान्ने समाजमा नेपाली सेनामात्र अपवाद बन्न पनि सक्तैैन । परन्तु, केही वर्ष यता भने सेनाभित्रको भ्रष्टाचारको चर्चा बढी नै हुन थालेको छ । सञ्चार माध्यमको व्यापकताका कारणमात्र चर्चा बढेको भने होइन । तर, वर्तमान प्रधान सेनापति बहाल हुनेबित्तिकै नेपाली सेनाभित्र अनियमितता र अनुशासनहीनताविरुद्ध कठोर हुने सन्देश प्रवाह भएको थियो । पछिल्ला दिनका केही कामकारबाहीले त्यसलाई पुष्टि गरेको देखिएको छ ।
यसैबीच समरी जनरल सैनिक अदालतले सहायक रथीलगायतका नेपाली सेनाका तीन जना अधिकृतलाई सेवाबाट बर्खास्त गर्ने निर्णय गरेको समाचार सार्वजनिक भएको छ । उनीहरूलाई सैनिक अदालतले सम्पत्ति तथा अनुशासन र आचरणसम्बन्धी कसुरमा जागिर खोस्ने निर्णय गरेको बताइएको छ । दोषी ठहरिएकाहरूसँग हिनामिना गरेको रकमको बिगो असुल गर्ने पनि सैनिक अदालतले निर्णय गरेको छ । सैनिक प्रवक्ताका अनुसार सैनिक अदालतले दुई वर्षयता उपरथीसहित करिब डेढ सय अधिकृत र करिब २४ सय जति अन्य दर्जाका सैनिकलाई भ्रष्टाचारको अभियोगमा सजाय दिएको छ ।
नेपाली सेना अझै पनि अपेक्षाकृत अनुशासित र राजनीतिक हस्तक्षेप मुक्त संस्था थियो । नेपाली सेना पनि भ्रष्टाचार र अनियमिततामा मुछिँदै जान थालेपछि सबैतिर चिन्ता प्रकट हुन थालेको हो । विशेषगरी नेपाली सेनाका हितैषीहरूले सेनाभित्र अनियमितता बढेकोमा बढी चिन्ता प्रकट गरेका थिए । अर्कोतिर, नेपाली सेना भने व्यापार र ठेक्कापट्टामा रमाउन थालेको देखिन्थ्यो । यस परिस्थितिबाट उत्पन्न निराशा केही हदसम्म अहिलेको र केही पहिलेका कारबाहीबाट मत्थर भएको छ । नेपाली सेनाले यस कारबाहीलाई पारदर्शिता र जवाफदेही कायम गर्ने तथा दण्डहीनताको अन्त्य गर्ने लक्ष्यअनुसार भएको बताएको छ ।
यस्तो कारबाही पटके नभई निरन्तर हुनसक्यो भने नेपाली सेना भ्रष्टाचारको दलदलबाट उत्रने विश्वास गर्न सकिन्छ । राजनीतिक क्षेत्र, न्यायालय र कर्मचारी तन्त्रमा व्यापक भ्रष्टाचारका उदाहरण देखिँदा पनि दण्डहीनता देखिएको बेला नेपाली सेनाको यस्तो कारबाहीले सकारात्मक सन्देश दिएको छ । अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगलगायतका राज्यका अरू निकायलाई सेनाको भ्रष्टाचारविरुद्धको कारबाही चुनौती हुनपुगेको देखिन्छ ।
तेस्रो विश्वका धेरै मुलुकमा भ्रष्टाचार संस्थागत हुने तर भ्रष्टाचार नियन्त्रण भने व्यक्ति विशेषमा निर्भर रहने गरेको देखिन्छ । नेपालमा भने लामो समयदेखि भ्रष्टाचार र दण्डहीनता बढेको बढ्यै गरेको देखिएको छ । हुँदाहुँदा महामारीका बेलामा पनि सरकारी अधिकारीमाथि भ्रष्टाचार गरेको आरोप लाग्यो । त्यस क्रममा नेपाली सेनालाई पनि मुछ्ने प्रयास भएको छ । त्यतिमात्र हैन सेनालाई जिम्मा दिइएको भौतिक निर्माणका काममा राजनीतिक हस्तक्षेपको चर्चासमेत चलेको छ । यस्ता चर्चाले नेपाली सेनाको साख समाजमा गिराउने काम गर्छ । संस्था वा व्यक्तिलाई इज्जत कमाउन जति सजिलो हुन्छ गुमेको इज्जत फर्काउन उत्तिकै कठिन हुन्छ ।
नेपाली सेनाको नेतृत्व पारदर्शिता र जवाफदेही बढाउन तथा दण्डहीनता अन्त्य गर्न सकारात्मक भएका बेला नाफामूलक व्यवसाय र जनसम्पर्क धेरै हुने निर्माण व्यवसायबाट संलग्नता घटाउनेतर्फ ध्यान जानसके सेनाको साख फर्कनेछ । अरू कुनै निकाय वा व्यक्तिले गर्न नसक्ने र आकस्मिक उद्धारका समयबाहेक सेना आफ्नै क्रियाकलापमा सीमित हुँदा नै पेसाको धर्म निर्वाह हुन्छ । अनावश्यक निजामती काममा संलग्नता र राजनीतिक नेतृत्वसँग अनुचित संसर्ग नहुने हो भने सेनामाथि कसैले औँलो उठाउने छैन । नेपाली सेनाभित्र पारदर्शिता र जवाफदेही बढाउने तथा दण्डहीनता अन्त्य गर्ने अभियान सफल होस् ! बाह्रखरी
