वीरगंज ।कृष्ण श्रीवास्तव । नेपाल सरकारले “राष्ट्रिय जनसंख्या नीति, २०८२” पारित गर्दै आगामी दिनमा जनसंख्या सन्तुलन कायम गर्ने उद्देश्यका साथ नयाँ रणनीति सार्वजनिक गरेको छ। सोमबार बसेको मन्त्रिपरिषद् बैठकले उक्त नीति पारित गरेको हो।
नेपालमा पछिल्लो समय जनसंख्याको वृद्धिदर घट्दै गइरहेको र दीर्घकालीन रूपमा श्रमशक्ति अभाव तथा वृद्ध जनसंख्या बढ्ने चिन्ताका बीच सरकारले जनसंख्या वृद्धि सन्तुलन गर्न नीति ल्याएको हो। यस नीतिअन्तर्गत सरकारले एक दम्पतीले कम्तीमा दुई बच्चा जन्माउने वातावरण बनाउन विभिन्न प्रोत्साहन कार्यक्रम अघि सार्ने बताइएको छ।
नीतिअनुसार, सरकारले बच्चा जन्माउने परिवारलाई आवश्यक सहुलियत तथा सुविधा उपलब्ध गराउने, स्वास्थ्य सेवा पहुँच विस्तार गर्ने, मातृ तथा शिशु मृत्युदर घटाउने, पोषण तथा शिक्षामा पहुँच सहज बनाउने जस्ता कार्यक्रम ल्याइनेछ। साथै, महिला स्वास्थ्य, प्रजनन अधिकार र परिवार योजना सेवामा सुधार गर्ने योजना पनि समेटिएको छ।
हाल नेपालको कुल प्रजनन दर (Total Fertility Rate) २.१ भन्दा तल झर्ने संकेत देखिएकोले दीर्घकालीन रूपमा जनशक्ति आपूर्तिमा समस्या आउने जोखिम औंल्याइएको छ। विश्वका अन्य विकसित मुलुकमा देखिएको वृद्धजन संख्या वृद्धि र श्रमशक्ति संकटको अनुभवलाई ध्यानमा राखी नेपालले पनि पूर्वतयारीका रूपमा यस्तो नीति अघि सारेको सरकारले जनाएको छ।
मन्त्रिपरिषद्का प्रवक्ताका अनुसार, नीति कार्यान्वयनका लागि विस्तृत कार्ययोजना तयार गर्न सम्बन्धित मन्त्रालयहरूलाई निर्देशन दिइएको छ। आगामी दिनमा स्थानीय तह र प्रदेश सरकारको सहकार्यमा यो नीति विस्तार र कार्यान्वयन गरिनेछ।
सरकारले जनसंख्या संरचनालाई सन्तुलनमा राख्दै दिगो विकासको लक्ष्य हासिल गर्ने उद्देश्यले ल्याइएको यस नीतिलाई महत्वपूर्ण कदमका रूपमा लिइएको छ|
