वीरगंज संजाल
वीरगंज | चन्द्रमामा पुर्याइएको एउटा रोलेक्स घडी अहिले लिलामीमा बेचिएको सबैभन्दा महँगो अन्तरिक्ष यात्रीको घडी बनेको छ।
नासाका अन्तरिक्ष यात्री एडगर मिशेलले १९७१ को अपोलो १४ मिशनमा लुनार मोड्युल पाइलटको रूपमा लगाएको यो व्यक्तिगत जीएमटी-मास्टर घडी बिहीबार (अक्टोबर २४) का दिन २.२ मिलियन (२२ लाख डलर) मा बिक्री भएको स्पेस डटकमले उल्लेख गरेको छ।
आरआर अक्शन नामक कम्पनीको यो सेप्टेम्बर २६ मा न्यू ह्याम्पशायरको वेबसाइटबाट सुरुवात भएकोअन्तरिक्ष-थीममा आधारित लिलामीमा यो घडीमा ३० भन्दा बढी बोली लागेका थिए।
क्रेताको थप शुल्क नसमेटिएको मूल्य १,७३०,५५९ डलर थियो जुन चन्द्रमामा पुर्याइएको रोलेक्स घडीको लिलामीको अन्तिम मूल्य थियो। आरआर अक्शनले लिलामीअघि यस घडीको मूल्य ४ लाखभन्दा बढीमा बिक्री हुने अनुमान गरेको थियो।
“हामी परिणामबाट धेरै खुशी छौं, किनकि एड मिशेलको अपोलो रोलेक्स हाम्रो अहिलेसम्म बेचिएको सबैभन्दा महँगो वस्तु हो,” आरआर अक्शनका जनसम्पर्क उपाध्यक्ष बोबी लिभिङस्टनले लिलामीपछि बताए। आरआर अक्शनले यसअघि ब्लू ओरिजिनको न्यू शेफर्ड रकेटमा पहिलो सिट २८ मिलियन डलरमा लिलामी गरेको थियो तर मिशेलको रोलेक्स कम्पनीले १९७६ मा स्थापना भएयता बिक्री गरेको सबैभन्दा महँगो भौतिक वस्तु हो।
“घडी सङ्कलनकर्तामा यो घडीप्रति ठूलो आकर्षण छ, जसले सामान्य रूपमा अन्तरिक्षका वस्तुहरू सङ्कलन गर्दैनन्,” लिभिङस्टनले भने। “घडी सङ्कलनकर्ताहरूले ऐतिहासिक चन्द्र मिशनहरूमा प्रयोग गरिएका भरपर्दा समय उपकरणहरूको महत्त्वलाई सम्मान गर्छन्।”
नासाले आफ्नो प्रत्येक अपोलो चालक दललाई स्पेसमा प्रयोग गर्नको लागि ओमेगा स्पीडमास्टर प्रोफेशनल क्रोनोग्राफ प्रदान गरेको थियो। ती “स्पीडीहरू” सरकारको सम्पत्ति थिए र आज स्मिथसोनियनको संरक्षणमा छन्।
केही अपोलो अन्तरिक्ष यात्रीहरूले दोस्रो घडी पनि लिए। यी व्यक्तिगत घडीहरू धेरैजसो लुकेका हुन्थे, किनकि ओमेगा घडीहरू मात्र अन्तरिक्ष यात्रुहरूको सुटको भेल्क्रो पट्टीमा लगाउन स्वीकृत थिए, जसका कारण यो जानकारी सार्वजनिकमा प्राय: अज्ञात थियो।
चनाखो सङ्कलनकर्ता र उत्साहीहरूले अन्तरिक्ष यात्रीहरूको प्रि-लन्च, उडानका क्रममा र अवतरणपछिका फोटोहरू स्क्यान गरेर यी दोस्रो घडीहरूको अस्तित्व पत्ता लगाए।
मिशेलको रोलेक्स घडीलाई उनको १९७१ जनवरी ३१ मा भएको लन्चका लागि सुट लगाउने तस्बिर र अपोलो १४ कमान्ड मोड्युलमा रहेका दृश्यहरूमा देख्न सकिन्छ। यस्तै गरी अपोलो १३ का चालक दल सदस्य ज्याक स्विगर्ट र अपोलो १७ का अन्तरिक्ष यात्री रोन इभान्सले पनि व्यक्तिगत रोलेक्स जीएमटी-मास्टर्सलाई चन्द्र यात्रामा लगेका थिए।
इभान्सको रोलेक्स जुन चन्द्रमा पुग्दा उनका साथीहरू जिन सर्नन र ह्यारिसन श्मिट चन्द्रमामा ओर्लंदा चन्द्रमाको कक्षमा नै रह्यो, २००९ मा हेरिटेज अक्सन कम्पनीले डलासमा १३१,४५० डलरमा (क्रेताको थप शुल्कसहित) बिक्री गर्यो।
इभान्सले एक विज्ञान प्रयोगको सम्झना स्वरूप राखेको स्पीडमास्टर घडी पनि चन्द्रमाबाट फर्किएर ल्याएका थिए। त्रिचालीस वर्षपछि सन् २०१५ मा क्रिस्टिज अक्सन कम्पनीले इभान्सको ओमेगा स्मृतिचिन्हलाई २४५,००० डलरमा बिक्री गर्यो। स्विस घडी निर्माता ओमेगाले आफ्नो संग्रहालयका लागि यो दुर्लभ घडी सङ्कलन गर्यो।
त्यसै वर्ष आरआर अक्शनले अपोलो अन्तरिक्ष यात्रीको स्पेससुटमा लगाइएको एक मात्र गैर-ओमेगा घडीलाई १.६ मिलियन डलरमा बिक्री गर्यो। अपोलो १५ का कमान्डर डेभिड स्कटले आफ्नो स्पीडमास्टरको आवरणको क्रिस्टल हराएपछि आफ्नो तेस्रो चन्द्र यात्रा गर्दा निजी रूपमा ल्याएको बुलोभा क्रोनोग्राफ प्रयोग गरे। नासाले बुलोभा लाई “अनधिकृत समय उपकरण” मानेको थियो।
आरआर अक्शनले २०२२ मा अन्तरिक्ष यात्री वली शिराको १८-क्यारेट सुनको स्मारक स्पीडमास्टर घडी १.९ मिलियन डलरमा बिक्री गरेको थियो। यो ओमेगाले अपोलो युगका अन्तरिक्ष यात्रीहरूलाई उपहार दिएको ३६ सुनका घडीहरू मध्ये सबैभन्दा महँगोमा बिक्री भएको घडी रह्यो।
यसमा स्कटको घडी पनि समावेश छ जुन बिहीबारको लिलामीमा १६०,३६५ डलरमा बिक्री भएको थियो। आरआर अक्शनले मिशेलको रोलेक्स जीएमटी-मास्टर घडीलाई “हल्का स्क्र्याच र प्रयोगबाट भएको लुगा-पहिरनसहित राम्रो अवस्थाको” रूपमा वर्णन गर्यो। ४० एमएमको यो घडीमा कालो डायल र २४-घण्टा स्केल भएको निलो-रातो रंगको बेजल रहेको छ।
“यो शायद बाहिर रहेको सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण रोलेक्स ‘पेप्सी’ घडी हो,” लिभिङस्टनले भने, यद्यपि उनी आफैं घडी विशेषज्ञ भने होइनन्।
घडीको पछाडिको भागमा “Worn by Cdr. E. Mitchell on Apollo 14, 1971, To Karlin [sic] — My Daughter” भनेर कुँदिएको छ। यस लिलामी सामग्रीमा मिशेलले हस्ताक्षर गरेको प्रामाणिक प्रमाणपत्र पनि समावेश छ, जसमा लेखिएको छ, “यो रोलेक्स घडी मैले अपोलो १४ मिशनको क्रममा लगाएको हुँ।”
मिशेलले चन्द्रमामा ओर्लँदा यो रोलेक्स लुनर मोड्युल मा लगेर लगेको वा उनले अन्तरिक्ष सूटको भित्र लगाएको कुरा थाहा छैन। मिशेल २०१६ मा ८५ वर्षको उमेरमा निधन भएका थिए।
अहिलेसम्म बिक्री भएको सबैभन्दा महँगो रोलेक्स जीएमटी-मास्टर घडी २०२३ मा मार्लोन ब्रान्डोले १९७९ को फिल्म “एपोक्यालिप्स नाउ” मा लगाएको घडी हो, जसलाई क्रिस्टिजले ५.१ मिलियन डलर मा बिक्री गर्यो।
