वीरगंज | वीरगन्जस्थित कृषि औजार कारखानाले, जुन राष्ट्रिय आविष्कार केन्द्रले २१ महिनादेखि सञ्चालन गरिरहेको छ, आगामी तीन महिनाभित्र व्यावसायिक उत्पादन थाल्ने तयारी गरिरहेको छ। केन्द्रका इन्जिनियर रितेश देवका अनुसार, यस समयमा धान काट्ने मेसिन रिपर र धान झार्ने मेसिन थ्रेसरको उत्पादन प्राथमिकता हुनेछ।

यस लक्ष्यलाई पूरा गर्न, कारखानामा हालै ५० लाख रुपैयाँ लागतमा सीएनसी लेजर मेसिन ल्याइएको छ, जसले कृषि उपकरणहरूको उत्पादनमा आवश्यक पर्ने फलामे पाता काट्न मद्दत गर्दछ। यसले उत्पादन प्रक्रियालाई तीव्र बनाउन सक्षम बनाउनेछ।

व्यावसायिक उत्पादन शुरु गर्नुअघि, कारखानामा कार्यरत जनशक्ति दोब्बर गर्ने योजना पनि बनाइएको छ। हाल २५ जना कामदार कार्यरत रहेका छन्, जसमा ७ इन्जिनियर, १ मेकानिकल ओवरसियर र अन्य फेब्रिकेटर टेक्निसियन रहेका छन्। थप २५ जनालाई नियुक्त गरिने योजना छ।

कारखाना २०७९ माघ १ देखि केन्द्रको जिम्मामा छ र हालसम्म २ करोड ५० लाख रुपैयाँ खर्च भइसकेको छ। यस रकम महावीर पुनको आत्मकथा पुस्तक बिक्री गरेर प्राप्त भएको करिब १० करोड रुपैयाँबाट जुटाइएको हो।

२०२४ सालमा तत्कालीन राजा महेन्द्रले शिलान्यास गरेको यो कारखाना २०४७ पछि रुग्ण अवस्थामा गएकाले २०५९ सालमा बन्द भएको थियो। सरकारले २० करोड रुपैयाँ नदिएको गुनासो गर्दै, पुनले पुस्तक बेचेर रकम जुटाउने अभियान चलाएका छन्। हाल उनले ३६ जिल्लामा पुस्तक बिक्री अभियान सम्पन्न गरेका छन्।

केन्द्रले कारखानामा विभिन्न कृषि औजारहरूको सफल परीक्षण उत्पादन गरिसकेको छ र साना कृषि उपकरणहरूको पनि उत्पादन गर्दै आएको छ।

यसका अतिरिक्त, केन्द्रले विभिन्न प्रकारका कृषि औजारहरूको पनि उत्पादन गरिरहेको छ, जसमध्ये धान काट्ने रिपर, आलु खन्ने डिगर, आलु रोप्ने प्लान्टर, धान रोप्ने राइस प्लान्टर, गोबर पेल्ने डङग डिवाटरिङ, प्लास्टिक बनाउने मल्चर, सुख्खा घाँस काट्ने, धान गोड्ने, र खन्ने मेसिनहरू समावेश छन्। यी औजारहरूको सफल परीक्षण उत्पादन सम्पन्न भइसकेको छ, जसले स्थानीय किसानहरूको कामलाई सहज बनाउने अपेक्षा गरिएको छ।

महावीर पुनले कारखाना सञ्चालनमा ल्याउन आफूले पुस्तक बिक्रीबाट जुटाएको रकमका साथै अन्य स्रोतहरू पनि प्रयोग गरेका छन्। पुनको यो पहलले मात्रै कृषि औजारहरूको निर्माणमा मात्र ध्यान केन्द्रित गरेको छैन, तर यसले नेपाली कृषिमा पनि महत्वपूर्ण योगदान पुर्याउने आशा गरिएको छ।

अहिलेसम्म, कारखानाले कुटो, कोदालो, चाप कटर जस्ता साना कृषि उपकरणहरूको पनि निर्माण गरेर स्थानीय बजारमा उपलब्ध गराएको छ। यी उपकरणहरू किसानहरूको दैनिक काममा ठूलो सहयोग पुर्याउनेछन् र यसरी कृषि उत्पादन बढाउनमा मद्दत गर्नेछन्।

अन्ततः, कारखानाको यो प्रयासले वीरगन्ज क्षेत्रको आर्थिक र कृषि विकासमा महत्वपूर्ण भूमिका निभाउने अपेक्षा गरिएको छ। कारखानाको व्यावसायिक उत्पादन थाल्नको तयारीको साथ, यसका नयाँ योजनाहरू र लक्ष्यहरू पनि पूरा गर्न प्रयासरत छ।