भारतको राजधानी दिल्लीको मुंगेशपुरको अधिकतम तापक्रम ५२ डिग्री सेल्सियसभन्दा धेरै रेकर्ड गरिएको छ। क्षेत्रीय मौसम पूर्वानुमान केन्द्रका प्रमुख कुलदीप श्रीवास्तवका अनुसार स्वचालित मौसम केन्द्रमा बुधबार यस मौसमको उच्चतम तापक्रम उत्तर पश्चिमी दिल्लीको मुङ्गेशपुर क्षेत्रमा ५२.३ डिग्री सेल्सियस रेकर्ड गरिएको थियो। यसअघि मे २६ अर्थात आइतबार मुङ्गेशपुरको तापक्रम ४८.३ डिग्री सेल्सियस थियो।
भारत मौसम विज्ञान विभाग (आईएमडी) ले बुधबार र बिहीबार दिल्लीलगायत देशको उत्तरी भागका धेरै राज्यमा गर्मीको लहर (लू) को चेतावनी जारी गरेको छ। आईएमडीका अनुसार पञ्जाब, हरियाणा, चण्डीगढ, दिल्ली, राजस्थानका धेरै भाग, उत्तर प्रदेश, पूर्वी मध्य प्रदेश, पश्चिम मध्य प्रदेशका केही भाग, बिहार, झारखण्ड, उडिसा र जम्मु डिभिजनका फरक फरक भागमा गर्मीको लहरदेखि गम्भीर गर्मीको लहर अवस्थाको सम्भावना छ। बिहीबार पनि हिमाचल प्रदेश, विदर्भ र छत्तीसगढका विभिन्न भागमा लू चल्ने सम्भावना छ।
दिल्लीको इन्टरभेन्सनल कार्डियोलोजी फोर्टिस एस्कर्ट्स हार्ट इन्स्टिच्युटका कार्यकारी निर्देशक डा अतुल माथुरले हृदय प्रणालीको समस्याबारे चेतावनी दिएका छन्। गर्मीको लहरले विशेष गरी वृद्ध, बालबालिका र हृदय रोगीहरूलाई ठूलो जोखिममा पार्न सक्छ। उनले सबैलाई पर्याप्त मात्रामा पानी पिउन र छायाँमा बस्न सल्लाह दिएका छन्।
साथै आईएमडीले दिल्ली र एनसीआर, खर्खोडा, झज्जर, सोहाना, पलवल, नुह, औरङ्गाबाद, होडलका पृथक ठाउँमा र छेउछाउका क्षेत्रमा २० देखि ३० किलोमिटर प्रतिघण्टाको गतिमा हल्का तीव्रताको वर्षा र हावा चल्ने अनुमान गरेको छ। यसले केही राहत दिलाउने सम्भावना छ, तर तापक्रममा ठुलो परिवर्तन ल्याउने अपेक्षा छैन।
यसअघि मंगलबार राजस्थानको चुरु राज्यमा ५०.५ डिग्री सेल्सियसको रेकर्ड गरिएको थियो। यो तापक्रम सामान्यभन्दा ७.५ डिग्री सेल्सियसभन्दा बढी हो। चुरु पनि यस वर्षको गर्मीमा अत्यधिक प्रभावित क्षेत्रहरूमध्ये एक हो।
यसप्रकारको अत्यधिक तापक्रमले स्वास्थ्यमा गम्भीर प्रभाव पार्न सक्छ। गर्मीका कारण मानिसहरूमा डिहाइड्रेशन, हीट स्ट्रोक, र अन्य गर्मीसम्बन्धी समस्याहरू देखिन सक्छ। विशेष गरी, कमजोर स्वास्थ्य भएका मानिसहरू, वृद्धवृद्धाहरू, र बालबालिकाहरूलाई यसबाट बढी जोखिम छ।
यस वर्षको गर्मीले जलवायु परिवर्तनको स्पष्ट संकेत देखाएको छ। गर्मीको लहरको यस्तो वृद्धि जलवायु परिवर्तनको नतिजा हो, जसले गर्दा मानिसहरूको स्वास्थ्य र वातावरणमा नकारात्मक असर पर्न सक्छ। वैज्ञानिकहरू र मौसमविद्हरूले जलवायु परिवर्तनका प्रभावहरूको व्यवस्थापन गर्न तत्पर रहनुपर्ने आवश्यकता औंल्याएका छन्।
यस विषम परिस्थितिमा, सबैलाई सुरक्षित रहन र गर्मीको प्रभावबाट बच्न सावधानी अपनाउन सुझाव दिइएको छ। पानी पर्याप्त मात्रामा पिउनु, बाहिर जानुपर्दा टोपी वा छाता प्रयोग गर्नु, र सकेसम्म घरभित्रै रहनु उपयुक्त हुनेछ।
अन्त्यमा, यो अत्यधिक तापक्रमले हाम्रो वातावरणमा कस्तो परिवर्तन भएको छ भन्ने देखाउँछ र यसका लागि हामीले जलवायु परिवर्तनको समस्या समाधान गर्न तत्पर रहनु आवश्यक छ। दिल्ली र अन्य प्रभावित क्षेत्रका बासिन्दाहरूलाई यस संकटको समयमा सुरक्षा र सावधानी अपनाउन प्रेरित गरिएको छ।
