वीरगञ्ज | वीरगञ्जस्थित कृषि औजार कारखाना, जो तीन दशकदेखि बन्द थियो, अब राष्ट्रिय आविष्कार केन्द्रको जिम्मामा आएको २० महिनाभित्रै १० किसिमका कृषि औजार र उपकरण उत्पादन गर्न सफल भएको छ।
राष्ट्रिय आविष्कार केन्द्रका सहायक मेकानिकल इन्जिनियर अरुण साहले हाल १० किसिमका साना कृषि औजार र उपकरण तयार पारिएको जानकारी दिए। यी उपकरणहरूमा धान रोप्ने सानो मेसिन, घाँस खुर्किने, ड्याङ बनाउने मेसिन, खाल्डो खन्ने हाते औजार, आलु रोप्ने, आलु गोड्ने, घाँस तथा पराल काट्ने मेसिन, धान काट्ने सानो मेसिन, प्लास्टिक ओछ्याउने र केराको फाइबर निकाल्ने मेसिन समावेश छन्। यी औजार तथा उपकरणको मूल्य निर्धारण भने अझै गरिएको छैन। इन्जिनियर साहले यी उपकरणहरू कृषिमा निकै उपयोगी हुने विश्वास व्यक्त गरेका छन्।
इन्जिनियर साहले उपकरण उत्पादनमा तीन चरणको अथक मेहनतपछि सफलता मिलेको बताए। केन्द्रमा कार्यरत मेकानिकल इन्जिनियरहरूको टोलीले कारखानामा रहेका पुराना साना-ठूला गरेर ५५ उपकरणमध्ये ५१ वटा मर्मत-सम्भार गरेर सञ्चालन गर्न सकिने जनाएको छ। हाल केन्द्रमा १५ जना कार्यरत छन्, जसले निरन्तर रूपमा कारखानालाई पुनर्जीवित गर्न र उपकरण उत्पादनमा सहयोग पुर्याइरहेका छन्।
सरकारले २०७९ असोज ११ गते कृषि औजार कारखानालाई राष्ट्रिय आविष्कार केन्द्रलाई सञ्चालन तथा व्यवस्थापनको जिम्मा दिएको थियो। केन्द्रले औपचारिक रूपमा २०७९ माघदेखि काम थालेको हो। यस कदमले बन्द अवस्थामा रहेको कारखानालाई पुनः सञ्चालनमा ल्याउने र देशको कृषि क्षेत्रलाई आधुनिक उपकरणहरू प्रदान गर्ने उद्देश्य राखेको छ।
कारखानालाई पुनः सञ्चालनमा ल्याउन विभिन्न चुनौतीहरूको सामना गर्नुपरेको थियो। पुराना उपकरणहरूको मर्मत, नयाँ उपकरणहरूको डिजाइन र निर्माण, र जनशक्तिको व्यवस्थापन जस्ता कार्यहरूमा केन्द्रका इन्जिनियरहरू र कर्मचारीहरूले अथक परिश्रम गरेका छन्। इन्जिनियर अरुण साहका अनुसार, उपकरणहरूको उत्पादन तीन चरणमा विभाजित थियो: प्रारम्भिक मर्मत, उपकरणको डिजाइन र परीक्षण, र अन्तिम उत्पादन।
राष्ट्रिय आविष्कार केन्द्रले निकट भविष्यमा अझ धेरै किसिमका कृषि औजार र उपकरण उत्पादन गर्ने योजना बनाएको छ। नयाँ प्रविधि र नवाचारलाई आत्मसात गर्दै, केन्द्रले नेपाली कृषकहरूको आवश्यकतालाई मध्यनजर राखेर उपकरणहरू विकास गर्ने लक्ष्य राखेको छ। यो परियोजनाले न केवल वीरगञ्जको पुरानो कारखानालाई पुनर्जीवित गरेको छ, तर नेपालका किसानहरूलाई पनि सुलभ र उपयोगी उपकरणहरू प्रदान गर्नेमा केन्द्रित छ।
वीरगञ्जस्थित कृषि औजार कारखानाले तीन दशकपछि पुनः सञ्चालनमा आएर १० किसिमका कृषि औजार र उपकरण उत्पादन गर्न सफल भएको छ। राष्ट्रिय आविष्कार केन्द्रको नेतृत्वमा, यो कारखानाले देशको कृषि क्षेत्रलाई आधुनिक र प्रभावकारी उपकरणहरू प्रदान गर्ने उद्देश्य राखेको छ। यस कदमले नेपाली कृषकहरूको जीवनस्तरमा सुधार ल्याउन महत्वपूर्ण योगदान पुर्याउने अपेक्षा गरिएको छ।
