वीरगञ्ज । वीरगञ्जको सिखहरूले आफ्ना दसौँ गुरु “गुरु गोविन्द सिंह” को जन्म जयन्ती मनाएका छन् ।
एक महान् योद्धा, कवि, भक्त र आध्यात्मिक नेताका रूपमा परिचित गुरु गोविन्द सिंह ११ नोभेम्बर १६७५ मा आफ्नो बुबा गुरु तेघबहादुरको मृत्यु पछि सिखहरूको दसौँ गुरु बनेका थिए । उनलाई सिखहरूले आफ्नो दसौँ गुरुका रूपमा पुज्ने गर्दछन् ।
वीरगञ्जमा रहेको सिख समुदायले पनि उनको जन्म जयन्ती मनाएको छ । गुरु गोविन्द सिंहको जन्म जयन्तीको अवसरमा सिख समुदायका सदस्यहरूले बुधवार बिहानै र्याली निकालेका थिए । वीरगञ्ज नगर परिक्रमा गर्दै र्याली गुरु नानक सत्सङ्ग गुरुद्वारामा पुगेर टुङ्गिएको थियो । र्यालीका क्रममा सहभागीहरूले विभिन्न धार्मिक गीतहरू गाउँदै गुरु गोविन्द सिंहलाई सम्झेका थिए । गुरुद्वारा पुगेको र्यालीले विभिन्न पूजा गर्दै गुरु गोविन्द सिंहले प्रदान गरेको ज्ञान र उपदेशलाई सम्झेको थियो ।
मनुष्यले न कसैसँग डराउन हुन्छ न कसैलाई डराउनु हुन्छ” भन्ने मान्यताका साथ अगाडि बढ्ने गुरु गोविन्द सिंहले जीवनभर सबैलाई प्रेम, एकता र भ्रातृत्वको सन्देश दिएको मानिन्छ । उनी निक्कै शान्त स्वभावका व्यक्ति थिए । भनिन्छ उनले आफ्नो अहित सोच्ने दुस्मनहरूसँग पनि सहनशीलता, मधुरता र सौम्यताको साथ सामना गर्थे ।
गुरु गोविन्दलाई उनको बाल्यकालमा गोविन्द राय भनिन्थ्यो । उनका पिता गुरु तेघबहादुर नवौँ सिख गुरु थिए । गुरु गोविन्दको जन्म हुँदा पिता गुरु तेघबहादुर असममा धर्मको शिक्षा बाट्न गएका थिए । गोविन्द सिंहको बाल्यकालको ४ वर्ष पटनामा बितेको थियो । पटनामा उनी त्यस बेला बस्ने घरलाई अहिले “तखत श्री पटना साहिब” नामको गुरुद्वारा स्थापना गरिएको छ । ४ वर्ष पटनामा बिताएपछि उनी आफ्नो परिवारसँग पन्जाब पुगेका थिए । त्यसको दुई वर्ष पछि फेरी गुरु गोविन्द सिंह आफ्नो बुवा आमासँग हिमालयको शिवालिक पहाडमा बसाइ सुरु गर्दै र त्यहाँबाट उनको प्रारम्भिक शिक्षा सुरु गरेका थिए ।
गोविन्द सिंह र उनका पिताको पहलमा उनीहरू बसेको ठाउँ पूर्णतया कुनै पनि किसिमको भेदभावबाट मुक्त हुँदै गएको मानिन्छ । यद्यपि, केही कस्मिरी पण्डितहरूले गोविन्दका पिता तेघबहादुरलाई जबरजस्ती धर्म परिवर्तन गरेर मुसलमान बन्न दबाब दिएपछि तेघबहादुरले इस्लाम स्विकार्न इन्कार गरेका थिए र त्यसै कारण दिल्लीको चाँदनी चौकमा उनको पिता गुरु तेघबहादुरको शिर काटी हत्या गरिएको थियो । तेघबहादुरको हत्या पश्चात् गुरु गोविन्द सिंह सिखहरूको नयाँ गुरुको रूपमा स्थापित भएका थिए ।
त्यसपछि, गुरु गोविन्द सिंहको नेतृत्वले सिख समुदायको इतिहासमा धेरै नयाँ परिवर्तन ल्याएको मानिन्छ । सन् १६९९ मा उनले “खाल्सा” को निर्माण गरेका थिए । “खाल्सा” सिख धर्मावलम्बीका अनुयायीहरूको सामूहिक रूप हो । गुरु गोविन्द आफ्नो भक्तहरूलाई दिने उदाहरणको लागि नि निक्कै चर्चित थिए । त्यसबाहेक गुरु गोविन्द एक साहसी योद्धा हुनुको साथै एक उत्कृष्ट कवि पनि थिए । गुरु गोविन्द सिंहले गुरुको पदलाई समाप्त गर्न ‘गुरु ग्रन्थ साहिब’लाई सिखहरूको गुरु बनाए र व्यक्तिहरू गुरु हुने प्रचलनको अन्त्य गरे । यस हिसाबले पनि उनी सिखहरूको अन्तिम गुरु हुन् ।
