वीरगंज । बाराको परवानीपुर गाउँपालिका देशकै सब भन्दा सानो गाउँपालिका हो । जसको कुल जनसंख्या २२ हजार ७ सय ८७ रहेको छ । यो गाउँपालिकामा ५ वटा वडाहरू रहेको छ । यस गाउँपालिकामा विभिन्न जातीका मानिसहरूको बसोबास रहेको छ । यस गाउँपालिकामा हिन्दु, मुस्लिम, दलित लगायत अरुपनि जातीय समुदायका मानिसहरूको बसोबास रहेको छ । खासगरी दलीत समुदायका मानिसहरूले सबै जातका समुदायहरूसंग मिलेर साथ, सहयोग र सहकार्य गर्दै आएको पाइन्छ । तर उनीहरूसँग ती जातका मानिसहरू अहिले पनि छुवाछूतको दृष्टिले हेर्ने गरेको सत्य कुरा हाम्राे अगाडी रहेकाे छ । यो सब ब्यवहार मानौं दलितहरुको लागि अभीश्राप जस्तै भएको छ । आज यो संसार विज्ञानको मदतले धेरै अगाडि बढेको भए पनि अमानवीय ब्यवहारको कारण समाजमा बिकृती पनि फैलीएको छ । आजको यूगमा पनि मानिस मानिसबीच राम्रो समबन्ध नहुँदा समाजमा निक्कै समस्या उत्पन हुने गरेको छ ।

आज समाजा बिभिन्न बिकृती फैलीनुको प्रमुख कारण नै दलितहरु माथी गरिएको अमानवीय व्यवहार नै हो । हाम्रो देशको खासगरी मधेश प्रदेशको अधिकांश जिल्लाहरूमा दलितहरुको समस्या निक्कै पीडादायीक रहेको छ । परवानीपुर गाउँपालिकामा दलितहरु छुवाछूतको शिकार बन्दै गएका छन । चाहे त्यो धर्म सांस्कृतिकका कार्य होस, चाहे सामूहिक पूजापाठको कार्य नै किन नहोस दलितहरु जहिले पनि दुःख पाएकै छन । यस गाउँपालिकामा वडा नं ५ बहुअरी बस्ने हरिन्दर हजराले दलीत भएकै कारण आफूहरु सामाजिक कार्यहरूमा वञ्चित हुँदै आएको दुःखेसो पोखे । “ १० वर्ष अगाडि आफ्नै गाउँमा महायज्ञ हुँदा हामी दलितहरूलाई त्यसमा पूजा पाठ गर्नबाट वञ्चित गराईएको उनले स्मरण गरे “ । अर्का स्थानीय निर्वाचित दलीत महिला उषा देवी महराले भनिन “एउटा जनप्रतिनिधिको रूपमा आफू अपहेलित हुनु परेको बताइन् । उनले भनिन“ जनताले मलाई यति ठूलो बहुमतले जीताएको तर दलीत भएकै कारणले आफू जनताकाे लागि खासै केही गर्न नसकेको दुःखेसो पोखिन“ । यो परम्परालाई कसले तोडने, कहिले अन्त्य हुने चिन्ता सबैमा छ । यसैगरी अर्का स्थानीय महन्थ हजराले हामी दलीत समुदायका मानिसहरू सदियौं देखी हेपिदै आएको बताए । उनले अहिले पनि हामीले छोएको पानी ठूला समुदायका मानिसहरूले खान नमानेको बताए । यती मात्र होइन उनीहरूको घरमा जादा अलग नै बस्नु पर्ने नियम अहिले पनि यो समाजमा कायम रहेको र भाडाकुडा समेत अछुत हुने गरेको बताए । चाहे समाजमा कुनै समाजिक कार्य होस, वा कुनै ठूला वडा कार्यक्रमहरु नै किन नहोस त्यसमा दलितलाई समावेश गराईदैन ।

देशमा सरकारले यत्रो ठूलो नियम कानुन बनाए पनि समाजका ठूला अगुवाहरूले त्यसलाई पालना नगरेको र उनीहरूले आफ्नो वर्चस्व कायम गर्ने गरेको पाइन्छ । खासगरी बारा, पर्सा, रौतहट, र पूर्वका जिल्लाहरूमा यस्ता किसिमको घटनाहरू महिनौ पीछे घटदै गएको पाइन्छ । जातीय छुवाछूतको अपहेलना सम्बन्धी मुद्दामा धेरै मानिसहरू कानुनको फन्दामा परी सजाय भोगिरहेको तथ्यांक छ । तर छुवाछूतको समस्या अहिले पनि निर्मूल हुन सकेको छैन । खासगरी स्थानीय तहको सरकारले दलित समुदायको समस्या र सामाधानको उपाय पहिचानगरी कडाइका साथ कार्यान्वयन गर्न जरुरी रहेको देखिन्छ । यसमा अरु समुदायका मानिसहरूको पनि साथ र सहयोगको निक्कै जरुरी देखिन्छ । हामी मानिस होऔं हामी मानिस जस्तै बस्नुपर्छ । जातीय छुवाछूतको समस्यालाई सबै मिली अन्त्य गर्नुपर्छ भन्ने अहिलेको आवश्यकता हो । यस गाउँपालिकामा जातीय छुवाछूतको समस्या, बेरोजगारी, शिक्षा, बस्नको लागि बास स्थान लागायतका समस्याहरू बढी छन । अर्का एकजना युवाले आफू दलित भएको कारणले आफ्नै टोलका युवाहरुसँग खेल्न नहुने, संगै घुम्न नसक्ने लगायत विभिन्न अवसरहरुबाट वञ्चित हुनु परेको दुःखेसो पोखे । यस्ता रितीरिवाजलाई बन्द गर्न सके मात्र समाजमा एकरुपता आउने स्थानीय जतन महराले बताए । यो लडाईलाई जीत्न राजनीतिक दलहरुको ठुलो भुमीका हुने, उनीहरुको बुझाई रहेको छ ।