वीरगन्ज । चिकित्सक करुणा कुँवरले सबै बलात्कार पीडितको मनोविज्ञान एकै किसिमको नहुने भन्दै उनीहरुको पीडालाई सोही अनुरुप बुझ्नुपर्ने बताएकी छन् । मंगलबार प्रतिनिधिसभा अन्तर्गतको कानून, न्याय तथा मानव अधिकार समितिको बैठकमा बोल्दै चिकित्सक कुँवरले बलात्कार पीडितको मनोविज्ञान फरक–फरक खालको हुने भएकाले उनीहरूको पीडालाई सोही अनुरुप बुझ्नुपर्ने बताएकी हुन् ।

उनले घटना भएको समयमा जस्तो लक्षणहरु देखापर्छ बिसौँ वर्ष पछिसम्म पनि त्यस्तै खालको लक्षणहरु देखापरिरहने सम्भावना रहने बताइन् । उनले हिंसामा परेकाहरुलाई शारीरिक र मानसिक दुवै रुपमा लक्षणहरु देखापर्ने बताइन् ।

चिकित्सक कुँवरले पीडितमा सामान्यतया डरलाग्दो सपनाहरु देख्ने, आत्तिने, डराउने, कुनै ठाउँमा जानुपर्दा साथी चाहिने र घरभित्रै घटना भएको हो भने घरभित्र बस्न पनि डराउने लगायतका लक्षणहरु देखापर्ने बताइन् ।

उनले भनिन् – ‘जुन बेलामा घटना घट्यो जस्तो खालको लक्षणहरु भएको हुन्छ, त्यो चाहिँ समय बित्दै जाँदाखेरी पनि त्यो घटनाले ल्याएको लक्षण कम हुँदैन । बिसौं वर्ष पछाडि पनि उस्तै रहने चान्स हुन्छ । हरेक व्यक्तिमा फरक–फरक खालको लक्षण हुन्छ । सबै बलात्कार पीडितमा एकै खालको देखिँदैन ।’

बैठकमा बोल्दै डा. सरोज ओझाले विद्यालयदेखि नै बलात्कारको सम्बन्धमा शिक्षा दिनुपर्ने बताए । उनले १८ वर्षभन्दा मुनि बलात्कार तथा यौनजन्य हिंसासम्बन्धी शिक्षा दिएमा यस्तो घटनाहरूको न्यूनीकरण हुने बताए । उनले यस विषयलाई पाठ्यक्रममा नै समावेश गर्नुपर्ने बताए ।

उनले भने, – ‘बलात्कार रोकथामका लागि पाठ्यक्रम बनाउने र वकालत गर्ने गर्नुपर्छ । जो पीडित हो, उसको मनोवैज्ञानिक, शारीरिक, संवेगात्मक सबै किसिमको विकासमा असर पर्छ । जुनसुकै समयमा ऊ डिप्रेशनमा जानसक्छ । त्यसैले यस विषमा खुला हुनुपर्छ । हाम्रो उद्देश्य यसलाई रोकथाम गरौँ ।’

चिकित्सक सिर्जना कुँवरले यौन हिंसाका घटना परिवार तथा आफन्तहरु भित्रैबाट बढी हुने गरेको बताइन् । उनले आफूहरुले हेरेको केसहरु मध्ये एक प्रतिशत घटना मात्र अपरिचित मान्छेले गरेको पाइएको बताइन् ।

उनले आफूहरूले गरेको अध्ययन अनुसार पीडकले आफू पावरमा आउनका लागि केही नराम्रो गर्नैपर्ने रहेछ भन्ने धारणा बनाएका कारण घटना घटाउने गरेको देखिएको जानकारी गराइन् । कुँवरले बलात्कारको घटनामा हदम्याद राख्नु नहुने बताइन् ।

चिकित्सक विपिन थापाले कुनै पनि शिक्षाले बलात्कारको विषयमा नबुझाएको बताए । उनले बलात्कार तथा यौनजन्य घटनाहरूमा महिलाहरुलाई नै दोषी देखाइने गरिएको भन्दै मानिसहरुको दृष्टिकोणमा परिवर्तन आउनुपर्ने धारणा राखे ।

समितिले यौनहिंसा विरुद्धका केही ऐनलाई संशोधन गर्ने विधेयक, २०७९ माथि छलफल गरिरहेको छ । सोही सम्बन्धमा मंगलवारको बैठकमा मनोसामाजिक विज्ञ तथा चिकित्सकहरुसँग छलफल गरिएको हो ।