बीरगन्ज । कोरोना महामारीको असहज अवस्थामा पनि गत आर्थिक वर्ष २०७७/७८ मा मुलुकको आयात –निर्यात दुवै बढेको छ । गत आव असार मसान्तसम्मको अवधिमा झन्डै साढे १५ खर्बको वस्तु तथा सेवा आयात भएको भन्सार विभागले जनाएको छ ।भन्सार विभागले सार्वजनिक गरेको तथ्यांकअनुसार गत आवको एक वर्षमा कुल १५ खर्ब ३९ अर्ब ८३ करोड ७० लाख रुपैयाँको वस्तु तथा सेवा आयात भएको हो । अघिल्लो आर्थिक वर्ष २०७६÷७७ मा कुल ११ खर्ब ९६ अर्ब ७९ करोड ९० लाख रुपैयाँको वस्तु तथा सेवा आयात भएकोमा गत आवमा सो आयात बढेर झन्डै साढे १५ खर्ब रुपैयाँ पुगेको छ ।अघिल्लो आर्थिक वर्षको तुलनामा यसपालि २८ दशमलव ६६ प्रतिशतले आयात बढेको भन्सार विभागले जनाएको छ । कोरोना भाइरस महामारीका कारण मुलुकको अर्थतन्त्रमा नकारात्मक प्रभाव परेको बेलामा पनि झन्डै साढे १५ खर्बको वस्तु तथा सेवा आयात गर्नु सकारात्मक संकेतको सूचक भएको विभागले जनाएको छ ।
विभागको तथ्यांकअनुसार गत आवको एक वर्षको अवधिमा आयातसँगै निर्यात पनि उल्लेखनीय रूपमा वृद्धि भएको छ । गत आवको असार मसान्तसम्ममा कुल १ खर्ब ४१ अर्ब १२ करोड ४० लाख रुपैयाँबराबरको वस्तु तथा सेवा निर्यात भएको छ । अघिल्लो आव २०७६/७७ मा नेपालले जम्मा ९७ अर्ब ७० करोड ९१ लाख रुपैयाँबराबरको नेपाली उत्पादित वस्तु तथा सेवा निर्यात गर्न सफल भएको थियो । यो निर्यातको दर अघिल्लो आवको भन्दा ४४ दशमलव ४३ प्रतिशतले बढी हो ।विभागका अनुसार यसपालि कुल वैदेशिक व्यापारमा पनि वृद्धि देखिएको छ । आव २०७६/७७ मा १२ खर्ब ९४ अर्ब ५० करोड ८१ लाख रुपैयाँको वैदेशिक व्यापार गरेको मुलुकले गत आव २०७७/७८ को एक वर्षको अवधिमा कुल १६ खर्ब ८० अर्ब ९६ करोड ११ लाख रुपैयाँबराबरको वैदेशिक व्यापार गरेको छ । जुन २९ दशमलव ८५ प्रतिशतले बढी हो । यसैगरी, सरकारले सो अवधिमा आयात भएको वस्तु तथा सेवाबाट ३ खर्ब ८२ अर्ब १३ करोड ५८ लाख रुपैयाँ राजस्व संकलन गरेको छ ।
नेपालले एक वर्षको अवधिमा सबैभन्दा धेरै पेट्रोलियम पदार्थ, आइरन प्रोडक्ट (स्टिल), भटमासको तेल, मोबाइल फोन, ग्यास र सुन आयात गरेको छ ।
झन्डै ४७ करोडको गोलभेंडा आयात
भन्सार विभागका अनुसार गत आर्थिक वर्ष २०७७/७८ मा झन्डै ४७ करोड रुपैयाँको गोलभेंडा (टमाटर) मात्र आयात भएको छ । कृषिप्रधान देशमा उपभोक्ताको मागअनुरूप स्वदेशी उत्पादनले नधानेपछि एक वर्षको अवधिमा गोलभेंडा खरिदमा मात्र यति धेरै रकम बाहिरिएको हो ।भन्सार विभागले सार्वजनिक गरेको तथ्यांकअनुसार गत आव २०७७/७८ को असार मसान्तसम्म छिमेकी मुलुक भारत र चीनलगायत विभिन्न देशबाट नेपालमा कुल ४६ करोड ७५ लाख ६० हजार रुपैयाँको गोलभेंडा आयात भएको छ । विशेषगरी नेपालमा भारतबाट नै सबैभन्दा धेरै टमाटर आयात हुने गरेको छ । चीनबाट केही आए पनि अन्य देशबाट भने टमाटर आयात हुँदैन । विभागका अनुसार सो अवधिमा ३६ हजार ४ सय ४३ टनभन्दा बढी टमाटर आयात भएको छ । एक वर्षको अवधिमा टमाटर आयातबाट मात्र सरकारले कुल ४ करोड २४ लाख २४ हजार रुपैयाँ राजस्व संकलन गरेको विभागले जनाएको छ ।
वैदेशिक रोजगारीका लागि दक्षिण कोरिया र इजरायत पुगेर कृषि फर्ममा काम गरी त्यहाँको ज्ञान तथा सिप हासिल गरी स्वदेश फर्किएका युवाले सामूहिक तरकारी खेती गर्न थालेसँगै हाल नेपालमा टमाटर उत्पादनमा वृद्धि हुन थालेको छ । तर, स्वदेशी किसानले टमाटर बिक्री गरेर नाफा कमाउनुभन्दा पनि टडेल निर्माणलगायत उत्पादनमा गरेको लगानीसमेत उठाउन सकेका छैनन् ।
यस्तो छ भन्सारको अवस्था
हवाई मार्गबाट ल्याउने/लैजानेबाहेक मुलुकमा स्थलगत भन्सार नाकाबाट विभिन्न वस्तु आयात–निर्यात हुने गरेका छन् । ती वस्तु देशका विभिन्न भन्सार नाकाबाट आयात/निर्यात भएका छन् । हाल देशभर २४ वटा भन्सार नाका रहेका छन् । यी २४ वटा भन्सार नाकामध्ये वीरगन्ज नाकाबाट सबैभन्दा बढी वस्तु तथा सेवा आयात हुने गरेको छ । एक आर्थिक वर्षमा वीरगन्ज भन्सारबाट ५ खर्ब ११ अर्ब ७५ करोड ४४ लाख रुपैयाँबराबरको वस्तु तथा सेवा आयात भएको छ । सो भन्सारले मात्रै आयातीत वस्तु तथा सेवा ३३ दशमलव २३ प्रतिशत ओगटेको छ ।
यसैगरी, भैरहवा भन्सारबाट २ खर्ब ८१ अर्ब ६१ करोड ६० लाख रुपैयाँ, विराटनगरबाट १ खर्ब ८९ अर्ब ६५ करोड ५० लाख रुपैयाँको, ड्राइपोर्टबाट १ खर्ब ८९ अर्ब ३८ करोड १९ लाख रुपैयाँ र अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलबाट १ खर्ब ४३ अर्ब ३८ करोड १९ लाख रुपैयाँबराबरको वस्तु तथा सेवा आयात भएको छ । सो भन्सार नाकाबाट आयातीतमध्ये क्रमशः १८ दशमलव २९ प्रतिशत, १२ दशमलव ३२ प्रतिशत र १२ दशमलव ३० प्रतिशतले ओगटेको भन्सार विभागको तथ्यांकमा उल्लेख छ ।त्यसैगरी, नेपालगन्जबाट ६८ अर्ब ९४ करोड ४ लाख रुपैयाँको आयात हँुदा मेची भन्सारबाट ४४ अर्ब ८ करोड ५८ लाख रुपैयाँबराबरको वस्तु तथा सेवा आयात भएको छ । त्यसैगरी, कैलालीबाट २६ अर्ब ७९ करोड ८१ लाख रुपैयाँ, कृष्णनगर भन्सारबाट २४ अर्ब ४८ करोड १० लाख रुपैयाँ, रसुवाबाट १७ अर्ब १ करोड ४८ लाख रुपैयाँ र सुठौलीबाट १० अर्ब ३५ करोड ९६ लाख रुपैयाँको वस्तु तथा सेवा आयात भएको जनाइएको छ ।
चीनको तातोपानी भन्सारबाट ५ अर्ब ८४ करोड ९१ लाख रुपैयाँ, जलेश्वरबाट ५ अर्ब ७१ करोड ८१ लाख रुपैयाँ, सुनसरीबाट ५ अर्ब ३८ करोड ६६ लाख रुपैयाँ, सर्लाहीबाट ५ अर्ब १२ करोड ४१ लाख रुपैयाँ, जनकपुरबाट २ अर्ब ४४ करोड रुपैयाँ, महेश्वर नाकाबाट १ अर्ब ५२ करोड १४ लाख रुपैयाँ, कञ्चनपुरबाट १ अर्ब ३३ करोड ५८ लाख रुपैयाँ, गौर भन्सार नाकाबाट १ अर्ब २६ करोड ४९ लाख रुपैयाँको वस्तु तथा सेवा आयात गरेको भसार विभागले जनाएको छ ।त्यसैगरी, ठाडी भन्सारबाट १ अर्ब ८ करोड ८० लाख रुपैयाँको, सिराहाबाट १ अर्ब २ करोड रुपैयाँ, भद्रपुरबाट ९२ करोड ३९ लाख रुपैयाँ, सतीबाट ५३ करोड २६ लाख रुपैयाँ र राजविराजबाट १६ करोड ९० लाख रुपैयाँबराबरको वस्तु तथा सेवा आयात भएको छ ।
