वीरगंज। बलिउड अभिनेता सुशान्तसिंह राजपुतको मृत्युपछि उनकी प्रेमीका रिया चक्रवर्तीमाथि लागुऔषध प्रयोगको विषयलाई लिएर अनुसन्धान सुरु भयो ।विस्तारै यो आत्महत्याको अनुसन्धान लागू औषध दुर्व्यसनमाथिको रुपमा अहिले नार्कोटिक्स नियन्त्रण ब्युरोले हेरिरहेको छ । यसबीच बलिउडकी ए लिस्ट अभिनेत्री दीपिका पादुकोणले पनि ह्यास, विड जस्ता गाँजा प्रयोग गर्ने गरेको उनको ह्वाट्सएप म्यासेजबाट ब्युरोले पाएको छ ।
जसै यो खबर बाहिर आयो यसले हाम्रो ह्वाट्सएप म्यासेजमा पनि आफ्नो पहुँच पुर्याउन निकायहरुलाई कति सजिलो रहेछ भन्ने प्रश्न मानिसहरुको मनमा उठ्न थालेको छ ।गोपनीयतालाई प्राथमिकतामा राखेर ईण्ड टु ईण्ड इन्क्रिप्टेड म्यासेजिङ सेवा दिन्छौं भनेर खुला रुपमा घोषणा गरेको ह्वाट्सएपभित्रको हाम्रो म्यासेजमा पहुँच पुर्याउन यति ग्राहो छैन ।
सुशान्तसिंह राजपुतको मुत्युपछि मामिलाले बलिउडका धेरै कलाकारले लागुऔषध प्रयोग गर्ने गरेको खुलासा भयो । यसको लिंक भने सुशान्तसिंह राजपुतको पूर्व ट्यालेन्ट म्यानेजर जया शाहसँग जोडिएको थियो ।सुशान्तको मृत्युपछि जारी अनुसन्धानमा जया शाहमाथि पनि अनुसन्धान भएको थियो । त्यही क्रममा ब्युरोले उनको फोनमाथि एक्सेस पाएको थियो ।तब उनको ह्वाट्सएपमा रहेको एउटा ग्रुप च्याटमा ब्युरोको नजर पर्यो जसमा दीपिका पादुकोण, उनको म्यानेजर पनि संलग्न थिए । उनीहरु ह्यास प्राप्त गर्ने प्रक्रियाको विषयमा कुराकानी गरिरहेका थिए ।
जब कुनै पनि निकायले कुनै फोनमाथि अनुसन्धान गर्दछन् तब उनीहरुसँग केही यस्ता उपकरण हुन्छन् जसको मद्दतले उनीहरु लक फोनभित्र छिर्न सक्छन् ।जब एउटा फोनभित्र एक्सेस पाइन्छ तब त्यो पुरै डिभाइसको क्लोन (डुब्लिकेट) बनाउन सकिन्छ । तर यो कपि पूर्ण रुपमा डिजिटल हुन्छ । यस्तो क्लोनमा फोनमा सुरुवातदेखिन नै रेकर्ड भएका एप डेटा र ह्वाट्सएप च्याट,कल लग, टेक्स्ट जस्ता डेटाहरु संग्रहित हुन्छन् । यदि तपाईं ई टु ई इन्क्रिप्सनको बारेमा सोच्दै हुनुहुदैँछ भने ह्वाट्सएपले च्याटको डेटालाई फोनको मेमोरीमा स्टोर गर्ने र च्याटलाई क्लाउडमा सिङ्क गर्ने काम गर्दछ ।
अनुसन्धानकर्ताले फोनलाई क्लोन गरेर च्याटको भित्रसम्म पुग्न सक्छन् । साथै क्लाउडमा सिङ्क गर्न इनेबल गरिएको छ भने डिलिट भएका म्यासेजलाई पनि रिट्राइभ गरी प्रमाणको रुपमा ल्याउन सक्छन् । तपाईंको डेटा फोनमा छैन तर क्लाउडमा छ भने समेत फोनको क्लोनबाट एक्सेस पाएर तपाईंको सबै ब्याकअप च्याटमा सजिलै एक्सेस पाउन सक्छ ।
आफ्नो फोनबाट सबै डेटा डिलिट गरेको छ भनेर तपाईं ढुक्क नहुनुहोस् । फोरेन्सिक उपकरण प्रयोग गरेर तपाईंको फोनको डिलिट फाइलहरु रिट्राइभ गर्नसकिन्छ ।यी एजेन्सीहरुसँग हुने सफ्टवेयरले फोन पहिलोपटक बुट हुँदादेखि डिलिट भएका फाइल रिकभर गर्न सक्दछ । तर यदि फोन काम नै गर्न नसक्ने गरी भौतिक रुपमा अंगभंग भएको छ भने त्यस्तो समयमा उनीहरुले एक्सेस पाउन सक्दैनन् ।
भारतको कुरा गर्दा १० यस्ता केन्द्रिय संस्था छन्, जसलाई प्रयोगकर्ताको फोनभित्र रहेका सबै कुरा खोज अनुसन्धान गर्ने अधिकार सूचना प्रविधि ऐनले प्रदान गर्दछ ।
-एजेन्सीकाे सहयाेगमा
