वीरगंज। सरकारले श्रीसियास्थित सुक्खा बन्दरगाह संचालनका लागि आगामी ५ वर्षका निम्ति टेन्डर खोलेको छ।

तीन महिना ढिला गरी वाणिज्य तथा आपूर्ति मन्त्रालय मातहतको नेपाल इन्टरमोडल यातायात विकास समितिले एक साताअघि १० डिसेम्बर २०१९ मा ठेक्काको अनलाइन टेण्डर खोलेको हो।

टेण्डरको प्रक्रियामा माघ २० गतेसम्म टेण्डर हाल्ने ग्लोबल टेण्डरको अन्तिम मिति तय भएकाले काम गरिरहेकै कम्पनीको म्याद थप गरी काम गराइने बताइएको छ ।

नेपाल इन्टरमोडल यातायात विकास समितिका इन्जिनियर कृष्ण मिश्रले टर्मिनल पट्टाबहाल विनिमयावली अनुसार ठेक्का नलागेसम्म काम गरिरहेको कम्पनीसँगै थप आवश्यकताअनुसार ६ महिनासम्म काम गराउन सकिने भएकाले समयावधि थप गरेर काम गर्न दिने निर्णय भएको बताए ।

हिमालयन टर्मिनलले ५ वर्षको लागि सम्झौता म्याद थपका लागि समितिमा निवेदन दिएको थियो ।

समितिले ५ वर्षका लागि ग्लोबल टेण्डर गरी अनलाइन टेण्डर भर्न आह्वान गरेको छ । सुक्खा बन्दरगाह संचालन गर्न न्युनतम २ अर्ब ४० लाख रूपैयाँ ठेक्का रकम तोकिएको छ । ब्यवसायिक रूपमा सम्झौता  गरी सुक्खा बन्दरगाह संचालन गर्ने इच्छुक र प्राविधिक रूपमा योग्य रहेका कम्पनीले यस अंकमा बढाबढ गरी प्रतिस्पर्धा गर्ने कम्पनीले जनाएको छ।

सुक्खा बन्दरगाह(आइसीडी– इनल्याण्ड कन्टेनर डिपो) भित्र मालवाहक रेल आवागमन व्यवस्थापन तथा सञ्चालन गर्नु पर्छ  । त्यसभित्र रहेको भन्सार कार्यालयले आयात-निर्यात हुने मालवस्तुको राजस्व संकलन र वैधानिकताको कागजी औपचारिकता गर्ने गरेको छ भने समान बोकेका रेलको आगमन, त्यसबाट मालवस्तु अनलोडिङ–लोडिङ,  भण्डारण गर्ने अनि आयातकर्ता हस्तान्तरण गर्ने वा निकासी गराउने काम टर्मिनल सञ्चालन गर्ने कम्पनीको जिम्मा हुन्छ ।

यो भन्दा अघि सन् २०१५ मा अघिल्लो ५ वर्ष का लागि हिमालयन टर्मिनल प्रालि (एचटीपीएल) ले ७९ करोड ९५ लाखमा ठेक्का लिएको थियो, जुन अब सकिँदै छ । त्यो भन्दा पहिले १० वर्षका लागि पनि सोही कम्पनीले ५३ करोडमा सुक्खा बन्दरगाहको ठेक्का सकारेको थियो ।

नेपालमा यस कामको लागि अनुभवी र प्राविधिक दक्षता भएको कम्पनी नभएकाले प्रतिस्पर्धामा यस अघिसम्म कोही देखिएको थिएन । यसपटक देश बाहिरका कम्पनीहरू प्रतिस्पर्धामा आउने भएसँगै कुनै प्रतिस्पर्धीसित मिलेर नेपाली कम्पनीले पनि यसमा भाग लिनसक्ने आँकलन गरिएको छ ।

भारतीय रेल्वेको भगिनी संस्था कन्टेनर निगम लिमिटेड (कन्कोर),  नेपाल पारवहन तथा गोदाम ब्यवस्था कम्पनी (एनटीडब्लुसीएल) र नेपालमै दर्ता रहेको अर्को कम्पनी इन्टर स्टेट मल्टीमोडल ट्रान्सपोर्ट प्रालि (रौनियार समुहको) र भारतको ट्रान्सपोर्ट लजेस्टिक लिमिटेडको साझेदारीमा स्थापित हिमालयन टर्मिनलले यसअघि सुक्खा बन्दरगाह संचालन गर्दै आएको थियो । यो साझेदार कम्पनी एचटीपीएलमा ६० प्रतिशत कन्कोर र बाँकी ४० प्रतिशतमा अन्य तीन साझेदार छन् ।

सन २०१५ मा दिल्लीका दुई कम्पनीहरू हिन्द टर्मिनल्स् र प्रिष्टिन लजेस्टिकले पनि प्रतिस्पर्धा गरेका थिए । यसपटक प्रतिस्पर्धी को–को हुने भन्नेमा धेरैको चासो छ ।

केही नेपाली कम्पनीले समेत भारतका ठूला र अनुभवी कम्पनीसँग मिलेर प्रतिस्पर्धामा उत्रिने रणनीतिमा छन् । सुरूवाती दिनमा रेलबाट सामान कम ल्याउने चलन रहेकाले सन २००४ देखि सन २०१० सम्म एचटीपीएलले घाटा बेहोरेको थियो भने पछिल्लो समय नाफा बढ्दै गएपछि ठेक्का रकम पनि करिब अढाई गुणाले वृद्धि गरी ८० करोड बाट करिब २ सय करोडमा ठेक्का लगाउन लागिएको हो ।

आयात महंगो पार्न खोजेको आरोप

बन्दरगाह सञ्चालन गर्ने कम्पनीलाई महंगोमा ठेक्का लगाएर सरकारले नेपाली आयात महंगो पार्न खोजेको पनि व्यवसायीहरूले आरोप लगाएका छन् ।

नेपाल उद्योग वाणिज्य महासंघका सडक, यातायात तथा पारवहन समितिका संयोजक अशोक टेमानीले यस्तो आरोप लगाएका हुन् । ‘सरकारले अढाई गुणा दरमा ठेक्काको न्यून्तम रकम राखेको छ,’ उनले भने, ‘यदि ठेक्का सकार गर्ने कम्पनीले त्यतिमा सकार गर्छन् भने त्यति पैसा व्यवसायीबाट नै उठाउने छन् ।’ सामान हेन्डलिङ शुल्कमा भारी वृद्धि हुने आशंका उनले गरे।

सडक, यातायात तथा पारवाहन समितिका संयोजक टेमानीले सुक्खा बन्दरगाह सञ्चालन तथा व्यवस्थापन गर्नका लागि नेपाली कम्पनीहरूबीच मात्र प्रतिस्पर्धा गराउनुपर्ने तर्क गरे।

उनले नेपालकै सिजी समुहलगायतका ब्यावसायिक घराना पनि यस क्षेत्रमा अघि बढिसकेकाले तथा पहिलेदेखि काम गरिरहेकाले नेपाली कम्पनीहरूले पनि यसमा प्रतिस्पर्धा गरी ठेक्का लिँदा देशलाई नै फाइदा हुने धारणा राखे।  व्यवसायीहरुले विगतमा पनि नेपाली कम्पनीलाई मात्र सुक्खा बन्दरगाह संचालनको ठेक्का दिनुपर्ने माग गर्दै आएका थिए।रासासा